Met de val van de Sovjet-Unie in 1991 eindigde ook de regeerperiode van de communistische leider Michail Gorbatsjov. In de jaren 1980 werkte Gorbatsjov aan het verminderen van politieke spanningen tijdens de Koude Oorlog en het doorvoeren van hervormingen om het West- en Oostblok dichter bij elkaar te brengen.
Maar omdat de Sovjet-Unie viel, werd 25 december 1991 de laatste werkdag van Gorbatsjov. Hij had nog niet genoeg van de politiek, maar Gorbatsjov moest accepteren dat er voor hem geen plek was in het nieuwe Moskou.
Gorbatsjov richtte als onderzoeker van Russische geschiedenis en politiek een non-profitorganisatie op. Zo organiseerde hij congressen waar politici, wetenschappers en opiniemakers uit de hele wereld bijeenkwamen om te debatteren over een vreedzamere en duurzamere wereld.
Jaren na de val van de Sovjet-Unie was Gorbatsjov (rechts) nog steeds een ster in de internationale politiek – hier ontmoette hij Barack Obama en Joe Biden.
Tegenstander van Jeltsin en Poetin
De organisatie was echt het kindje van Gorbatsjov, en voor de financiering reisde hij de wereld rond voor lezingen en reclames – onder meer voor Pizza Hut en Louis Vuitton.
Gorbatsjov uitte regematig kritiek op zijn opvolger Boris Jeltsin. Het zat hem zelfs zo hoog, dat Gorbatsjov zich in 1996 ook kandidaat stelde voor de presidentsverkiezingen. Het resultaat was vernederend, want het voormalig staatshoofd kreeg maar 0,5 procent van de stemmen.
Na het aantreden van Poetin in 2000 richtte Gorbatsjov zich op de nieuwe president, want hij vond dat Rusland terugkeerde naar de Sovjettijd. Jarenlang werkte Gorbatsjov aan een centristische, sociaaldemocratische partij die zou kunnen dienen als tegengeluid van het nationalistische project van Poetin.
Gorbatsjov heeft tot zijn dood op 30 augustus 2022 niets gezegd over de Russische invasie van Oekraïne, maar zijn organisatie riep op om ‘meteen te starten met vredesonderhandelingen’.