‘De IJzeren Dame strooit met bedreigingen’, kopte de krant De Rode Ster – de officiële spreekbuis van het Sovjetleger – op zaterdag 24 januari 1976.
De desbetreffende ‘IJzeren Dame’ was de Britse politicus Margaret Thatcher, die een jaar eerder voorzitter was geworden van de Britse Conservatieven.
Thatcher – die de reputatie had fervent anticommunistisch te zijn – had niet lang daarvoor in een toespraak fel uitgehaald naar de Sovjet-Unie en verklaard dat de bolsjewieken in Moskou de hele wereld wilden overnemen.
Het artikel in de Rode Ster was een reactie op die kritiek, en de bijnaam ‘Iron Lady’ was bedoeld als belediging. Volgens de auteur hadden de landgenoten van Thatcher deze bijnaam zelf bedacht, en was deze geïnspireerd op de ijzeren maagd – een berucht middeleeuws martelinstrument.
Margaret Thatcher stond bekend om haar keiharde politiek, die onder meer leidde tot belastingverlagingen en privatisering van staatsbedrijven.
Thatcher omarmde de titel ‘IJzeren Dame’
Of deze theorie waar is, is onduidelijk. Maar hoe dan ook werd het neerbuigende artikel nog dezelfde dag opgemerkt door Robert Evans, de chef van het nieuwsbureau Reuters in Moskou. Hij schreef zelf een stuk voor de westerse media, gebaseerd op het Russische artikel.
De term ‘IJzeren Dame’ werd meteen een populaire bijnaam in de pers, waar Thatcher vaak werd neergezet als een kordate vrouw. Thatcher omarmde de titel ‘IJzeren Dame’ en beschouwde hem als een eer. Ze gebruikte hem een week later al in een toespraak in Londen:
‘Ik sta voor u in een communistisch rode avondjurk met mijn gezicht licht opgemaakt en mijn haar wat gekruld: de IJzeren Dame van de westerse wereld. Ja, ik ben een IJzeren Dame’.
Drie jaar later werd de ‘IJzeren Dame’ de Britse premier.