Gift of Roy Eddleman

Wat is de steen der wijzen?

Een geschrift uit de 4e eeuw leidde tot een zoektocht naar een steen die goud en eeuwig leven geeft, en zelfs Isaac Newton was geobsedeerd.

De steen der wijzen was naar verluidt een magische stof, waar alchemisten naar op zoek waren.

De steen zou gewone metalen in edelmetalen kunnen veranderen, bijvoorbeeld ijzer in goud.

Je kon er ook een elixer mee maken dat je het eeuwige leven bezorgde.

De steen werd voor het eerst in de 4e eeuw genoemd door de Egyptische Griek Zosimos van Panopolis.

Hij was geïnspireerd door Chinese en Indische alchemie, maar anders dan zijn oosterse collega’s, die aan medicijnen werkten, probeerde Zosimos goud en zilver te maken.

Zijn methode was een mix van scheikunde, spiritualisme en filosofie met een ‘steen die geen steen is’ als middelpunt.

De wetenschapper Isaac Newton hield zich volop bezig met alchemie.

© Derby Art Museum and Art Gallery & Atalanta Fugiens

Newton zocht de steen der wijzen

Zelfs Isaac Newton was uit op de steen der wijzen.

In 1936 werd een grote stapel van zijn aantekeningen geveild.

Circa een derde van de documenten ging over alchemie en noemde onder meer de steen der wijzen.

De papieren waren na zijn dood geheim gehouden door Newtons familie.

Zijn beschrijving van de steen is cryptisch, maar zijn ideeën sloegen aan bij Arabische en Europese alchemisten, die dachten met de steen der wijzen goud te kunnen maken en eeuwig te kunnen leven.

De substantie kwam dan ook symbool te staan voor het streven naar perfectie door de alchemisten.

Zo kreeg de steen ook een geestelijke dimensie, waarbij het om verlichting en spiritueel inzicht ging.

De alchemisten waren het niet eens over de vraag hoe ze de steen der wijzen konden maken.

Recepten waren cryptisch en bevatten vage ingrediënten als de stralen van de zon.

Werktuigen die zijn uitgevonden door alchemisten worden nog gebruikt, zoals de retort, een destilleerkolf.

Derby Art Museum and Art Gallery & Atalanta Fugiens

Fosfor werd in 1669 bij toeval ontdekt door de alchemist Hennig Brand, die urine kookte om de steen der wijzen te vinden.

Derby Art Museum and Art Gallery & Atalanta Fugiens

De steen der wijzen moet metaforisch worden opgevat, dachten enkele alchemisten. Zo schreef de Duitser Michael Maier (1568-1622) dat het om begrip van geometrie ging.

Derby Art Museum and Art Gallery & Atalanta Fugiens