Keith Corrigan/Imageselect
pest døden middelalder

Veenbodem levert nieuwe kennis op over de zwarte dood

Veengronden blijken een ware goudmijn aan informatie over historische gebeurtenissen te bevatten. Gedurende duizenden jaren is er namelijk stuifmeel uit gewassen, bomen en struiken in de veenlagen opgeslagen.

Grote delen van Europa werden medio 14e eeuw geteisterd door de pest, die hele gebieden ontvolkte.

Nu laten monsters uit Poolse veengronden echter zien dat deze dodelijke ziekte in Polen vrijwel niet voorkwam.

De onderzoekers kwamen tot deze ontdekking door bodemmonsters uit drie verschillende Poolse veengebieden te analyseren.

Veengronden zijn een stuifmeelarchief

Als een soort gigantisch archief hebben de veengronden in de loop van de afgelopen millennia sedimenten opgeslagen, waaronder zaden en stuifmeel van heinde en verre.

Door boormonsters te nemen en de stuifmeelconcentratie in de verschillende lagen te analyseren, is het de wetenschappers gelukt om in kaart te brengen welke planten, bomen en gewassen er op verschillende tijdstippen in de geschiedenis in de buurt van de veengronden groeiden.

Volgens historicus Piotr Guzowski van de universiteit van Bialystok slaagden de onderzoekers erin de veenlagen te identificeren die dateren uit de tijd dat de pest woedde.

‘In de bodemkernen die we tot nu toe hebben geanalyseerd, hebben we geen afname kunnen ontdekken in het aantal soorten stuifmeel afkomstig uit graansoorten, onkruid of andere planten die gekoppeld kunnen worden aan menselijke activiteit.

Dit betekent dat er geen sprake was van ontvolking,’ legt Guzowski uit.

Zweedse invasie kwam Polen duur te staan

Het resultaat geeft de historici gelijk die van mening zijn dat de pest in Polen vrijwel niet voorkwam.

Maar onderzoek toont ook aan dat de invasie van Polen medio 17e eeuw door de Zweedse koning grote gevolgen had voor de Poolse boeren.

De akkers werden achtergelaten, en in plaats van stuifmeel uit graan,vonden de wetenschappers stuifmeel van dennenbomen die wortel hadden geschoten op de braakliggende akkers.