In 1054 n.Chr. gebeurde er iets bijzonders. Aan de hemel scheen een ster zo helder dat hij 23 dagen lang van zonsopgang tot zonsondergang te zien was. En ’s nachts zelfs nog langer, want het ging om een supernova – een ster die 6500 lichtjaar van hier explodeerde en uitbrandde.
De supernova werd op meerdere plekken op aarde gezien. Zo schreef een Chinese kroniekschrijver dat jaar:
‘Er is een gastster opgedoken. Boven de ster hangt een vage gele gloed.’
De aanblik paste niet in de dogma’s van de kerk, en dus werd het noemen van het verschijnsel verboden. Maar een Byzantijnse wetenschapper riep in het geheim op tot verzet, denkt een groep onderzoekers van universiteiten in Australië, Zuid-Afrika en Servië.
Op een gouden munt uit 1054 heeft hij de supernova weten toe te voegen.
Onder Constantijn IX Monomachos (links van Jezus) was de christelijke kerk verdeeld nadat de paus in Rome de patriarch in Constantinopel excommuniceerde. Andere wetenschappers denken dat de twee sterren op de munten uit 1054 dit uitbeelden.
Hemelverschijnsel werd verzwegen
Munten van de Byzantijnse keizer Constantijn IX Monomachos (1042-1055) bevatten tot die tijd maar één ster. Maar de gouden munten kregen er in het supernovajaar opeens nog een ster bij.
De onderzoekers ontdekten ook dat de grootte van de extra ster op latere munten kleiner werd naarmate de supernova moeilijker te zien werd.
‘Misschien was het een manier voor een sluwe astronoom aan een universiteit van Constantinopel om de gebeurtenis te eren. Hij gebruikte een code – een versierde munt’, schrijven de onderzoekers.