Achtergrondverhaal: Echtgenote haalde graaf over door kleren uit te trekken
Halverwege de 11e eeuw was Leofric, de graaf van Mercia, een van de machtigste mannen in Engeland. Maar Leofric was een hardvochtig leider die zijn onderdanen zwaar belastte, vooral in Coventry, de plaats die hij zelf had gesticht. Zijn vrouw, lady Godiva, smeekte hem onophoudelijk, maar tevergeefs, om de belastingen te verlagen.
Ten slotte besloot Leofric haar de mond te snoeren met een onmogelijke deal:
‘Pas als je naakt door de straten van Coventry rijdt zal ik iets veranderen.’
Een kenmerk van Coventry is de grote lady Godiva-klok, waarop de naakte vrouw ieder uur voorbijrijdt en wordt begluurd door Tom.
Godiva geloofde haar man op zijn woord en liet verkondigen dat alle burgers binnen moesten blijven en de luiken van hun ramen moesten sluiten. Daarna reed ze naakt door de straten, alleen bedekt door haar lange haar.
Maar één man, een kleermaker genaamd Tom, kon het niet laten naar de naakte edelvrouw te kijken. Volgens de legende was hij op slag blind en werd hij bekend als ‘Peeping Tom’ (glurende Tom).
Met Godiva’s indrukwekkende wilskracht en bereidheid om zich op te offeren voor de burgers van Coventry kon Leofric niets anders doen dan zijn woord houden en de belasting verlagen.
Het verhaal van Lady Godiva is een van de bekendste uit de middeleeuwen van Engeland, maar vol onzekere elementen: waarom wordt Coventry afgeschilderd als een stad, terwijl er maar 70 huishoudens waren? En waarom zou Godiva haar man vragen de belastingen te verlagen als zij degene was die ze inde?
Video: Lady Godiva wordt genoemd in Queens hit Don’t Stop Me Now
Voor en tegen: Godiva is bekend uit bronnen
Godiva en haar man Leofric zijn echte, historische personen, beschreven in bronnen. Vooral haar vrijgevigheid tegenover de kerk en kloosters wordt vaak genoemd.
Volgens geschiedkundige Joan Lancaster wordt de mythe van lady Godiva’s rit door Coventry al in de 12e eeuw verteld. Het verhaal was gebaseerd op een collectieve herinnering aan haar vrijgevigheid en hulp aan het plaatsje.
Anderen menen dat de mythe haar oorsprong vindt in een heidens vruchtbaarheidsritueel waarbij een meikoningin naakt naar de boom van de godin Cofa werd geleid. Cofa is een Angelsaksische godin, en mogelijk is ‘Coventry’ afgeleid van ‘Cofa’s tree’. Het verhaal van Godiva kan vermengd zijn met de heidense traditie.
Leofric wordt in de bronnen zelden beschreven als een onrechtvaardige graaf, en de relatie tussen hem en Godiva lijkt gelijkwaardig. Ze was een van de rijkste Engelse vrouwen en bezat zelf grote stukken land. Godiva had het recht om in Coventry belastingen te innen, en ze kon die dus zelf verlagen als ze dat nodig vond.
De mythe werd voor het eerst opgeschreven in de 13e eeuw, zo’n 200 jaar nadat de gebeurtenissen zich zouden hebben afgespeeld. Het verhaal wordt in veel middeleeuwse bronnen vermeld, maar varieert sterk.
Het verhaal van ‘Peeping Tom’ is ongetwijfeld onwaar. Het ontstond pas in de 18e eeuw, maar sloeg al snel aan.
Conclusie: Edelvrouw reed niet naakt door de straten
De mythe van Godiva die naakt te paard zit, houdt geen stand. Zo wordt ze steevast afgebeeld als een jonge vrouw, maar aangezien ze in 990 geboren werd en Coventry in 1043 gesticht werd, moet ze rond de 53 jaar oud geweest zijn.
Maar de mythe kan ontstaan zijn omdat ze op andere manieren hielp. Godiva mocht dan wel belastingen innen in Coventry, maar de plaats moest ook het leger van de koning financieren. In 1041 werd de stad Worcester tot de grond toe afgebrand omdat haar burgers weigerden die vorm van belasting te betalen.
Volgens sommige geschiedkundigen betaalde Godiva deze belasting uit eigen zak om te voorkomen dat Coventry hetzelfde lot zou ondergaan.
Het verhaal van haar vrijgevigheid kan later verward zijn met het vruchtbaarheidsritueel uit heidense tijden.