Laatste akte wordt steeds meer fictie
The Last Duel is gebaseerd op het gelijknamige boek uit 2004 van de Amerikaan Eric Jager, expert in middeleeuwse literatuur. Op basis van uitvoerige research schreef hij een verrassend gedetailleerd verslag van het duel tussen Jean de Carrouges en Jacques le Gris, en hij adviseerde ook bij de film.
In een interview met de Los Angeles Times zei Jager dat The Last Duel voor minstens 75 procent historisch accuraat is. En dat klopt ook grotendeels. De film is veel trouwer aan de geschiedenis dan eerdere films van Ridley Scott als Gladiator en Kingdom of Heaven.
De film opent spectaculair met het duel (waarvan de uitkomst pas in de bloederige climax onthuld wordt), waarna de tijd wordt teruggespoeld naar de Honderdjarige Oorlog, waarin de twee strijders zij aan zij vochten. De film vertelt, eerst vanuit het gezichtspunt van Jean en dan vanuit dat van Jacques, hoe hun vriendschap uit elkaar viel.
Dat het verhaal vanuit meerdere gezichtspunten wordt bekeken, is een interessante aanpak, want wie vertelt de waarheid? Het antwoord komt in de derde akte, als we het verhaal door de ogen van Marguerite zien. De onderdrukte echtgenote treedt voor het voetlicht en vertelt haar versie.
Vanaf hier ontvouwt The Last Duel zich als een vernieuwende film, die vooruitwijst naar de huidige #MeToo-beweging. Een prijzenswaardig streven, al wordt het niet helemaal ondersteund door historische bronnen.
Hoewel er namelijk veel bekend is over Jean en Jacques, weten we bijna niets over de werkelijke Marguerite, zoals Jager al toegaf in zijn boek.
In de film wordt Marguerite neergezet als een daadkrachtige vrouw met een sterke wil, maar dat is vrije interpretatie. Een van de weinige dingen die we zeker weten is dat ze (anders dan in de film) niet bij het beslissende duel aanwezig was. In zijn persoonlijke aantekeningen beschrijft de advocaat van Jacques dat Marguerite voor aanvang van het duel aan het publiek werd getoond, maar daarna werd weggebracht.
Bij de vechtscène aan het eind is veroorlooft de film zich de meeste vrijheden. De koninklijke kroniekschrijver Michel Pintoin was waarschijnlijk bij het duel aanwezig. Hij schrijft dat het gevecht begon met de ‘dreigende zwaarden omlaag’. Er is ook geen sprake van een inleidend lansgevecht te paard, zoals in de film. En in de film vecht Jean met een bijl, wat evenmin in de historische bronnen beschreven wordt.
Mooi en actueel verhaal
Hoewel Ridley Scott met feiten speelt, verdient de film lof voor de realistische beelden. Met name de chaotische, bloederige vechtscènes zijn fantastisch gedaan.
Maar The Last Duel is veel meer dan visueel geweld. Op basis van een goed geschreven non-fictiewerk geeft de film een relatief realistisch beeld van de ego’s van de bovenklasse en de omgang met seksueel geweld in de door mannen gedomineerde middeleeuwen.
HISTORIA’S OORDEEL: 4/6 STERREN