Sinds de Islamitische Revolutie in 1979 heeft Iran een religieus bestuur dat strenge regels voor gedrag en kleding hanteert. Zo mogen mannen bijvoorbeeld geen ‘westerse’ kapsels hebben, moeten mannen en vrouwen afstand van elkaar houden en moeten vrouwen hun haar bedekken en loszittende kleding dragen.
Na de revolutie werden de regels gehandhaafd door Islamitische Revolutiecomités, die fungeerden als een soort religieuze politie. In 2005 werd die taak overgenomen door de begeleidingspatrouille (zedenpolitie), die rechtstreeks rapporteert aan de leider van Iran, de ayatollah.
In de praktijk moeten de agenten vrouwen arresteren die de verkeerde kleren of te veel make-up dragen of hun hoofddoek niet volgens de regels hebben bevestigd.
Agenten van de zedenpolitie kunnen waarschuwingen uitdelen, boetes uitschrijven of vrouwen arresteren die de kledingregels niet opvolgen.
Dood van vrouw leidde tot opstand
De agenten van de zedenpolitie werken meestal vanuit busjes die drukke plekken zoals parken, winkelcentra en metrostations bewaken – maar er zijn ook civiele, vrouwelijke agenten.
Volgens het Centrum voor Mensenrechten van de VN worden vrouwen die zich niet aan de regels houden vaak met stokken geslagen en in de busjes gegooid, waarna ze naar politiebureaus worden gebracht.
Daar riskeren vrouwen tot twee maanden celstraf, een fikse boete of zweepslagen, maar meestal krijgen ze een lesje ‘correct gedrag’ en worden ze weer vrijgelaten.
De zedenpolitie is gevreesd vanwege hun hardhandige optredens. Onlangs leidden die brute acties tot opstanden in Iran, nadat op 16 september 2022 een gearresteerde vrouw overleed.
Volgens de politie overleed de vrouw aan een hartaanval, maar ooggetuigen vertellen dat ze werd geslagen en gemarteld door de politie. Gezien haar verwondingen is dat ook het meest waarschijnlijk.