Tegenwoordig zijn de christenen van West-Europa opgedeeld in katholieken en protestanten. Maar zo is het niet altijd geweest.
Het protestantisme ontstond pas in de 16e eeuw, toen de protesten van de Duitse priester Maarten Luther leidden tot een nieuw geloof. Zijn revolutie slaagde dankzij sterke vrienden en een geniale uitvinding.
Alexander VI hield orgiën in het Pauselijk Paleis.
Amorele leiders ergeren gelovigen
Alexander VI, die eind 15e eeuw paus was, was corrupter en bandelozer dan enige andere paus voor hem.
Hoewel geestelijken geacht werden om celibatair te leven, kreeg hij kinderen met zijn minnaressen en gaf hij zijn zonen hoge posities in de kerk. Luther gruwde hiervan, net als duizenden andere kerkgangers.
Luther heeft machtige vrienden
Toen Maarten Luther kritiek begon te uiten op de paus, kreeg hij al snel gevaarlijke vijanden binnen de kerk.
Hij had echter wel machtige wereldse vrienden. Vooral Johan Frederik I, de keurvorst van Saksen, werd een sterke bondgenoot, die Luther zowel economisch als moreel steunde.
De keurvorst had een conflict met de Rooms-Duitse keizer, een toegewijde katholiek. Middels steun aan Luther wilde hij de keizer verzwakken.
De dood van Johannes Hus leidde tot 15 jaar burgeroorlog in Tsjechië.
Katholieken zijn verdeeld
De rooms-katholieke kerk was sinds de middeleeuwen een machtig instituut, maar werd nu verzwakt door een interne machtsstrijd.
In 1415 werd de Tsjechische priester Johannes Hus bijvoorbeeld verbrand nadat hij zich kritisch had uitgelaten over de katholieke kerk.
Hoewel zijn opstand mislukte, vatte de gedachte post dat de kerk toe was aan vernieuwing.
Aflaatbrieven geven Luther wind mee
Aflaatbrieven geven Luther wind mee
De meeste Europeanen waren arm, maar de kerk gaf een vermogen uit aan de bouw van de Sint-Pieterskerk in Rome.
In 1515 gaf de paus toestemming voor de verkoop van aflaatbrieven om geld op te halen. Met zo’n brief kon iedereen tegen betaling vergeving ontvangen. Luther vond dit vreselijk en ging in zijn boeken tegen de paus tekeer.
Armen zoeken nieuwe broeders
In de loop van de 16e eeuw groeide de bevolking in Luthers thuisland Duitsland explosief.
Veel boeren zonder grond trokken naar de stad om ander werk te vinden. Deze ontwortelde armen zagen met eigen ogen hoe goed de rijken en bisschoppen het hadden en raakten verbitterd.
Tegen hen sprak Luther over een nieuwe gemeenschap en over preken in het Duits in plaats van het Latijn, zodat de mensen zouden begrijpen wat er werd gezegd.
Gutenbergs pers kon 240 pagina’s per uur drukken.
Drukpers verspreidt nieuwe ideeën
Dankzij Gutenbergs uitvinding van de drukpers in 1439 bereikten de revolutionaire ideeën van Luther heel veel Europeanen.
Voor die tijd duurde het maanden om een boek te schrijven en was een exemplaar nauwelijks te betalen.
Door de drukpers werd het maken van boeken zo goedkoop dat Luthers boek als eerste werk met kritiek op de paus ook buiten de kerkelijke kringen werd gelezen.
Luther zag al snel de mogelijkheden van de boekdrukkunst. In 1520 publiceerde hij maar liefst drie kritische werken over de kerk, in het Latijn en in het Duits.