Oekraïne ontstond uit een Vikingrijk, dat in de 8e eeuw rond de plek van het huidige Kiev gevestigd werd door Scandinaviërs. In 1199 vormden de vele rijkjes in het gebied samen het vorstendom Galicië-Wolynië. De streek kreeg de naam Oekraïne, Slavisch voor ‘grensgebied’.
Oekraïne werd niet met rust gelaten door zijn buren. In 1654 moesten de Kozakken in het land de Russen om hulp vragen tegen de Polen. In ruil daarvoor zwoeren ze trouw aan Rusland. Dit weerhield de Russen en de Polen er in 1667 echter niet van het land onderling op te delen. Het land ten oosten van de Dnjepr kwam bij Rusland, de rest bij Polen.
1. SLAVERNIJ
Na bijna 70 jaar van lijfeigenschap kondigde tsaar Alexander II in 1861 aan dat de boeren weer vrij waren.
Catharina de Grote maakten boeren tot slaaf
De opdeling van Oekraïne gaf de Russische tsarina Catharina de Grote de kans haar rijk naar het zuiden en westen uit te breiden via oorlogen met onder meer het Ottomaanse Rijk. Vanaf 1795 heerste ze over het grootste deel van het huidige Oekraïne.
Voor de Oekraïense boeren was dit een ramp. Tot dan waren ze vrij geweest, maar nu werden ze lijfeigenen, net als hun Russische collega’s, die het eigendom van hun heer waren. Pas in 1861 kwam er een eind aan de lijfeigenschap.
2. RUSSIFICATIE
De universiteit in Kiev werd gebouwd onder tsaar Nicolaas I, die erop toezag dat het instituut geen broeinest van nationalisten werd.
De taal moest dood
Catharina de Grote en haar opvolgers probeerden de Oekraïense taal en cultuur met wortel en tak uit te roeien. Intellectuelen die zich met literatuur en geschiedenis bezighielden, werden vervolgd.
Tsaar Alexander II verbood in 1876 zelfs de publicatie van geschriften in het Oekraïens. Toespraken en toneelstukken in de taal waren evenmin toegestaan.
Lees ook: Oekraïens en Russisch – wat is het verschil?
Niet veel later werd het Oekraïens verbannen uit school en kerk en mochten kinderen geen Oekraïense naam meer krijgen.
3. ONDERDRUKKING
In de communistische propaganda werden gezonde en rechtschapen arbeiders afgezet tegen doorvoede, inhalige kapitalisten.
Politieke tegenstanders werden uitgeroeid
Na de revolutie van 1917 brak er een bloedige burgeroorlog uit in Rusland.
De nieuwe machthebbers, de bolsjewieken, stuurden het Rode Leger op al hun politieke tegenstanders af. Duizenden mensen werden vermoord omdat ze lid waren van de ‘bezittende klasse’.
In Oekraïne, waar veel verzet tegen de bolsjewieken bestond, ging dit met veel geweld gepaard. In Charkov werden in 1919 alleen al 5000 mensen vermoord, in Kiev vielen zeker 3000 doden.
4. HONGERSNOOD
De Oostenrijkse fotograaf Alexander Wienerberger legde slachtoffers van de hongersnood vast, zoals dit meisje uit Charkov.
Miljoenen mensen verhongerden
De vruchtbare Oekraïne was de graanschuur van de Sovjet-Unie. Maar toen Stalin vanaf 1929 de landbouw collectiviseerde, kwamen de boeren er in opstand.
Voor straf nam Stalin hun graan in beslag. Zeker 3,9 miljoen Oekraïners stierven tijdens de hongersnood die hierop volgde: de Holodomor.
Volgens getuigen werden de doden soms uit wanhoop opgegeten. Stalin zou de roep om zelfstandigheid op deze manier hebben willen smoren.
Vervolgens huisvestte de dictator een groot aantal Russen in Oost-Oekraïne.
5. BLOEDBAD
Duitse troepen overrompelden Stalin op 22 juni 1941 door de Sovjet-Unie over een 2900 kilometer lang front aan te vallen.
Politieke gevangenen werden afgeslacht
Duitse troepen vielen op 22 juni 1941 de Sovjet-Unie binnen.
Stalin wilden voorkomen dat de vele politieke gevangenen die hij opgesloten had, in Duitse handen vielen, en hij droeg de veiligheidsdienst op hen te doden.
In Oekraïne, waar veel nationalisten in de gevangenis zaten, werd een bloedbad aangericht. Zeker 10.000 mensen werden in de weken na de invasie doodgeschoten, doodgestoken of levend verbrand.
Na deze wandaden van Stalin zagen veel Oekraïners de Duitsers als bevrijders.