In 1918, na de Eerste Wereldoorlog, waren meerdere Europese rijken verslagen. Duitsland en Oostenrijk-Hongarije vielen uiteen en in Rusland woedde een burgeroorlog tussen de bolsjewieken en de tsaristen.
De Poolse legerleider Józef Piłsudski rook een kans om de Pools-Litouwse Unie, die in de 17e eeuw een gebied van circa 1 miljoen km2 in Pruisen, Litouwen, Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland besloeg, terug te brengen.
Piłsudski allieerde zich met de Oekraïense leider Symon Vasilovitsj Petljoera. In april 1920 drong een Pools-Oekraïens leger Oekraïne binnen op weg naar de oude uniegrens nabij Vjazma – slechts 200 kilometer van Moskou.
Polen moet worden vernietigd
De bolsjewieken stuurden er een leger op af. Voor hun leider Vladimir Lenin was de oorlog tegen Polen onderdeel van een grotere strijd: als de bolsjewieken in Rusland werden afgesneden van hun broeders in Duitsland, zou dat een communistische wereldrevolutie onmogelijk maken, dacht hij.
Volgens Lenin moest het Rode Leger ‘de muur vernietigen’ die Rusland scheidde van het revolutionaire Duitsland. Die muur was Polen.
Maar de Russische soldaten waren slecht uitgerust en verzwakt door de burgeroorlog. Het Russische front stortte snel in en in mei 1920 trok het Pools-Oekraïense leger Kiev binnen.
Kiev viel in mei 1920 in Poolse handen, kort nadat de Polen door de Russische linies waren gebroken.
Overwinning kostte levens
De wanhopige Russische opperbevelhebber, generaal Michail Toechatsjevski, liet een bericht uitgaan aan de troepen:
‘Het lot van de grote revolutie zal in het Westen worden beslist. De weg naar de grote oorlog (wereldrevolutie, red.) gaat over Poolse lijken!’
Toechatsjevski kreeg versterkingen en in augustus 1920 drong hij de Polen terug.
De oorlog ging heen en weer, maar uiteindelijk bleken de Polen zo sterk dat de Russen om vrede moesten smeken.
Maar bij Warschau kregen de Polen weer de overhand. Toen de Polen in het najaar oprukten, vroeg Rusland om een wapenstilstand.
Op een internationale vredesconferentie het jaar daarop werd een nieuwe grens getrokken tussen de strijdende buurlanden. Deze bleef bestaan tot de Tweede Wereldoorlog.