Alexander Wienerberger
Lijken op straat

Hoeveel mensenlevens eiste Holodomor?

Stalin droomt van een Sovjetgrootmacht, maar een groep Oekraïense boeren staat zijn politieke ambities in de weg. Al snel komen ze erachter dat de Sovjetdictator geen genade kent.

In het voorjaar van 1933 zwierven er talloze uitgemergelde mensen over het Oekraïense platteland. Ze groeven wanhopig naar wortels en insecten in de aarde of sjokten doelloos rond totdat ze ter aarde stortten.

De verzwakte inwoners waren slachtoffers van Holodomor – een rampzalige hongersnood die in 1932 en 1933 miljoenen Oekraïners de dood in joeg. Het precieze aantal is onbekend, maar de schattingen liggen tussen de 3,5-7 miljoen.

De oorzaak van de hongersnood wordt betwist. Veel historici denken echter dat de schuld ligt bij Jozef Stalin, de dictator van de Sovjet-Unie, want hij strafte de Oekraïners voor hun verzet tegen zijn beleid.

Lijken op straat

Tijdens de grote hongersnood van 1932 en 1933 keek niemand meer op van dode mensen in de straten.

© Alexander Wienerberger

Was het genocide?

Oekraïne was in die tijd onderdeel van de Sovjet-Unie, waar Stalin de landbouw wilde collectiviseren door kleine boerderijen te vervangen door grote staatslandbouw. In Oekraïne weigerden de boeren om hun boerderijen aan Stalin te geven. Als straf werden ze massaal naar werkkampen gestuurd, en hun boerderijen werden in beslag genomen.

De achtergebleven boeren moesten grote delen van hun oogst afgeven, wat – in combinatie met een slechte oogst – leidde tot hongersnood. De omvang van de ramp werd pas na 1991 echt duidelijk toen Oekraïne zelfstandig werd en de archieven openbaar werden.

Tegenwoordig denken Oekraïne en 15 andere landen dat Holodomor een doelgerichte genocide van Stalin was. Maar er zijn ook landen – waaronder Nederland en Zweden – die de ramp niet officieel willen erkennen als genocide.