Catharina kwam op 2 mei 1729 ter wereld als dochter van Christiaan August van Anhalt-Zerbst, de heerser van een paar kleine Duitse vorstendommen.
De begaafde jonge vrouw trouwde in 1745 met de neef van de Russische tsarina Elisabeth – Karl Peter Ulrich. Catharina’s man was de troonopvolger, dus toen Elisabeth in 1762 overleed, begon zijn heerschappij als Peter III. Omdat de nieuwe tsaar Duits was, zocht hij samenwerking met Pruisen, tot dan toe een vijand. Dat besluit kon echter bepaald niet op goedkeuring van het merendeel van de Russische adel rekenen.
‘Het probleem is dat mijn hart kapot gaat van zelfs een uur zonder liefde’. Fragment uit het dagboek van Catharina de Grote.
Na een half jaar nam Catharina – met een aantal invloedrijke helpers – de macht over van haar man. Geïnspireerd door de idealen van de Verlichting voerde de energieke tsarina een heleboel hervormingen door en won ze meerdere oorlogen, wat Rusland de macht over de Krim, Oekraïne en delen van Polen opleverde. Door deze overwinningen werd de succesvolle tsarina gevreesd in heel Europa.
Na Catharina’s dood in 1796 deed in Europa een gerucht over haar overlijden de ronde: ze zou zijn gestorven omdat er een hengst op haar was gevallen terwijl ze seks met hem had.
VOOR EN TEGEN: Catharina hield van seks
De tsarina had een hoog libido. Volgens Russische bronnen had ze in de loop van haar regeringsperiode tot wel 22 minnaars – veelal jongere mannen. Het verhaal over het paard kan heel goed zijn voortgekomen uit het hoge libido van Catharina.
Het paard gaf Catharina rust, als ze nerveus of onrustig was. ‘Ik hield hartstochtelijk van paardrijden’, zei ze een keer, ‘hoe wilder, hoe beter’.
Ze bezat een collectie erotische kunst. Het gerucht gaat dat Catharina een speciale sekskamer had die volstond met meubels gedecoreerd met mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen. Van die inventaris is niets bewaard gebleven.
De bron van het verhaal is onbekend, wat erop wijst dat het verhaal slechts een gerucht is dat zich na de dood van Catharina door Europa verspreidde.
Het verhaal dook pas decennia na haar dood op, wat lijkt te betekenen dat het nergens op gebaseerd is. Als Catharina echt geplet was door haar paard, zou het verhaal naar alle waarschijnlijkheid al meteen doorverteld zijn geweest.
Ze boezemde Europa angst in en de geruchten over Catharina komen waarschijnlijk van de hoven van Europese vorsten. Daar ontstonden sappige verhalen over de strijdlustige tsarina, maar veel daarvan zijn eigenlijk onzin.
CONCLUSIE: Het gerucht over de fatale daad met een hengst is onwaar
Er is heel weinig bewijs voor het verhaal dat Catharina de Grote zou zijn gestorven tijdens seks met een paard. De oorspronkelijke bron is onvindbaar en het verhaal duikt pas decennia na haar dood voor het eerst op.
Het belangrijkste argument tegen het gerucht is dat historici gewoon weten hoe de Russische heerser is heengegaan. Het echte verhaal is minder spannend en aanstootgevend dan de mythe.
Catharina werd op 22 september 1762 gekroond tot keizerin van Rusland in de Oespenskikathedraal in Moskou.
De tsarina stortte op 16 november 1796 op 67-jarige leeftijd in. Ze werd de volgende ochtend gevonden door een van haar dienaren – die al verbaasd was dat ze hem nog niet had ontboden. Hij vond haar naar verluidt op het toilet.
Catharina werd in haar bed gelegd en onderging bewusteloos de reddingspogingen van de artsen. Maar de tsarina was niet meer te redden, en een dag later blies ze haar laatste adem uit – zonder dat er een paard bij was.