Het is rond middernacht. Het erf voor de ranch van Pete Maxwell wordt door de volle maan verlicht.
Alles ademt rust in deze prairienacht, totdat een tengere figuur vanuit een bijgebouw het erf op sluipt.
De man loopt op sokken en begeeft zich geruisloos naar de veranda van het hoofdgebouw. Wanneer de mysterieuze gestalte de veranda betreedt, klinkt er een zwak geluid, en in het halfdonker ziet hij twee schaduwen bewegen.
De man verstijft: ‘Quien es?’ – wie is daar? – brengt hij nerveus uit en hij trekt zijn revolver.
Geen antwoord.
De Spaans-sprekende man loopt behoedzaam een stukje achteruit en glipt door een openstaande deur het huis binnen. Nu staat hij in de donkere slaapkamer van de veeboer Pete Maxwell.
‘Pete, wie zijn die mannen buiten?’, fluistert de man in het Spaans tegen zijn vriend. Opnieuw geen antwoord. Dan wordt de stilte doorbroken door twee schoten. De man op sokken krijgt geen kans om zelf te schieten. Kreunend valt hij neer op de houten vloer.
Vanuit bed tast Pete Maxwell naar de vetkaars op het nachtkastje. Als hij deze aansteekt, ziet hij dat de man dood is. Beide kogels troffen hem vlak boven het hart.
Vanachter het bed komt sheriff Pat Garrett tevoorschijn, een rokend pistool in zijn hand. Vanaf de veranda stappen zijn twee hulpsheriffs binnen.
De drie wisselen een paar woorden en slaan elkaar op de rug. De klopjacht is voorbij. De dode man is niemand minder dan de meest beroemde en beruchte crimineel van het Wilde Westen – Billy the Kid.
In 1881 eindigde de jarenlange klopjacht op Billy the Kid. Sheriff Pat Garrett lokte de outlaw in een hinderlaag en schoot hem dood. Billy the Kid was kansloos.
Moeders dood brengt Billy the Kid op slechte pad
Met de dood van Billy the Kid in de nacht van 14 juli 1881 komt een einde aan een van de meest legendarische misdaadcarrières van het Westen. De bandiet werd niet ouder dan 21 jaar.
Historici twisten over de echte naam en de geboorteplaats van Billy the Kid, maar volgens Pat Garrett wordt hij op 29 november 1859 geboren in New York als William Henry McCarty.
Met zijn moeder en stiefvader woont hij in Indianapolis, Indiana, tot het gezin vanwege de grote zilvervondst in 1873 naar New Mexico trekt en zich vestigt in de zilverdelversstad Silver City aan de Mexicaanse grens.
Hoewel het gebied al ruim 30 jaar niet meer bij Mexico hoort, is de Mexicaanse cultuur nog goed te zien aan bijvoorbeeld de hanengevechten en de vele sombrero’s op straat.
De 14-jarige William wordt sterk beïnvloed door de Mexicaanse sfeer.
Binnen de kortste keren eet hij alleen nog Mexicaans, heeft hij Mexicaanse vrienden en spreekt hij vloeiend Spaans.
Het gezin gedijt goed in Silver City, tot Williams moeder tbc krijgt. Om de longziekte onder controle te krijgen, gaat ze naar een kuuroord.
Williams stiefvader gaat intussen in de bergen op zoek naar zilver. Aan zijn lot overgelaten begint William te stelen.
Op 16 september 1874 overlijdt de moeder van William, en kort daarna verbreekt zijn stiefvader alle contact. William neemt uit armoede een baantje in een hotel. Maar na werktijd maakt hij met zijn bende de buurt onveilig.
Samen met een vriend pleegt hij een inbraak. Als de diefstal wordt ontdekt, moet William twee dagen de cel in. De lenige jongen ontsnapt echter door een schoorsteen, en op 15-jarige leeftijd is hij al op de vlucht voor de wet.
Met hulp van vrienden steekt hij de grens met Arizona over, waar hij in de jaren daarop diverse baantjes heeft.
Om zijn sporen uit te wissen, gaat hij zich Billy noemen, zoals de korte versie van zijn naam luidt. Omdat hij er zo jong uitziet, denken veel mensen dat Billy liegt over zijn leeftijd.
De jongen lijkt amper ouder dan veertien jaar. Zo ontstaat de bijnaam ‘the Kid’.
Sheriff Pat Garrett pakte Billy the Kid in 1880 op. Al snel ontsnapte de bandiet weer.
Billy the Kid wordt een moordenaar
Dankzij omkoping en plundering heeft Murphy het monopolie op de vee- en graanhandel in heel Lincoln County.
In 1878 hebben drie mannen daar echter genoeg van – de veebaronnen Henry Tunstall en John Chisum en de advocaat Alexander McSween. Op een dag kiest Billy hun kant.
Een van de verklaringen daarvoor is dat hij na een mislukte diefstal werd opgepakt en van Tunstall de keuze kreeg: voor mij werken of de dood. Billy verkiest het eerste.
Tunstall blijkt een goede baas te zijn die al zijn cowboys een redelijk loon, goede bedden en fatsoenlijke kleding geeft. De cowboys hebben dan ook veel respect voor hem, en Billy gaat Tunstall beschouwen als een tweede vader.
Maar ook Tunstall overtreedt de wet. Regelmatig ontvreemden Billy en de andere cowboys vee van Murphy.
Die heeft de beesten vaak ook weer gestolen van kleine boeren die het waagden om zich tegen hem te verzetten.
Diverse malen helpt Billy de dieren terug te brengen naar hun eigenaar, waardoor zijn populariteit groeit.
Vooral onder de Mexicaanse boeren, die de Spaanstalige Billy als een van hen beschouwen.
Maar dan gaat het mis. Tijdens een kalkoenjacht blijft Tunstall alleen achter bij de paarden. Dan verschijnt de bende van Murphy ten tonele.
Tunstalls mannen bevinden zich op verschillende plekken en kunnen hun baas niet te hulp schieten. Hij wordt ter plekke neergeschoten.
Die moord ontketent een oorlog die al snel bekend komt te staan als The Lincoln County War.
Billy zweert wraak
Het lichaam van Tunstall wordt naar het huis van zijn partner McSween gebracht, waar het in de kamer op een tafel wordt gelegd.
Als Billy naar binnen gaat, neemt hij zijn hoed af om zijn baas de laatste eer te bewijzen. Volgens zijn vriend Frank Coe doet hij dat met de woorden:
‘Ik zal ze te pakken krijgen, al wordt het mijn dood.’ Alexander McSween leidt nu de strijd tegen Murphy. Hoewel hij 40 wraaklustige mannen achter zich heeft, gaat hij niet meteen op oorlogspad.
Hij laat de mannen benoemen tot hulpsheriff. Met een arrestatiebevel op zak gaan ze op zoek naar de moordenaars van Henry Tunstall.
De 40 veedieven zijn nu wetshandhavers, die zichzelf trots The Regulators noemen – een naam die Billy heeft bedacht.
Al heeft de groep de wet aan zijn zijde, de moordenaars van Tunstall geven zich niet zomaar gewonnen.
Zo wordt Buckshot Roberts in zijn borst geschoten als hij bij de ranch Blazers Mill wordt omsingeld, maar hij weet een aantal Regulators te doden voor hij zelf sterft.
Ook de plaats Lincoln is niet veilig. Op een druilerige dag in april 1878 wacht Billy met een paar kameraden de sheriff van Lincoln op. De bende weet dat sheriff Brady is omgekocht door Lawrence G. Murphy.
De zes mannen vermoorden de sheriff. Dat komt The Regulators echter duur te staan.
Tot dan toe steunden veel burgers in Lincoln County de strijd tegen Murphy, maar een sheriff in een hinderlaag lokken en doden gaat hen te ver.
Ook de gouverneur van New Mexico heeft er genoeg van en verklaart The Regulators vogelvrij.
Lincoln was het voornaamste strijdtoneel van de oorlog.
Legerkanonnen beslissen de oorlog
The Regulators verschansen zich in het huis van McSween. Van buiten wordt het huis beschoten door mannen van Murphy en plaatselijke soldaten.
Als het munitiedepot van The Regulators wordt geraakt, vliegt het huis in brand. De bende weet dat het spel uit is. Buiten wacht hun een kogelregen.
McSween is bovendien zo bang door de brand dat hij tot niets meer in staat is. Billy neemt het commando over.
Hij ziet een ontsnappingsmogelijkheid. Achter het huis staat een hek dat uitkomt bij een riviertje. Door erlangs te sluipen kan de bende ongezien het water bereiken en naar de overkant zwemmen.
Het brandende huis geeft echter zoveel licht dat een aantal bendeleden wordt gezien en gedood. Zo ook McSween.
Billy bereikt met een aantal anderen veilig de overkant. De meesten van hen vluchten de staat uit, maar Billy blijft in New Mexico en is nu de onbetwiste leider van The Regulators.
Niet overal in de staat hebben Billy en zijn bende hun krediet verspeeld. Veel boeren, vooral de Spaanstalige, geven de mannen in het geheim onderdak, eten, munitie en paarden.
Maar het net rond Billy sluit zich. In een poging om gratie te krijgen schrijft hij een aantal brieven aan de nieuwe gouverneur van de staat New Mexico, Lew Wallace.
Deze verklaart zich in eerste instantie bereidwillig – Lincoln County is al te lang een strijdtoneel en iedereen wil rust.
Zijn enige eis is dat Billy als tegenprestatie getuigt tegen diens voormalige vrienden en vijanden. En zo staat de beruchte revolverheld in april 1879 in de getuigenbank.
Naarmate het proces vordert, merkt Billy dat de rechter niet van plan is de belofte van Lew Wallace gestand te doen.
Dankzij de slechte bewaking en met hulp van vrienden slaagt hij erin te ontsnappen uit zijn cel, waarna hij weer op de oude voet verder gaat door vee te stelen en poker te spelen in de saloons.
Billy the Kid wordt opgejaagd
In november 1880 krijgt Lincoln County een nieuwe sheriff: Pat Garrett. Deze gaat achter de bende van Billy aan.
The Regulators weten uit de handen van Garrett te blijven, maar doden wel een van diens handlangers. Dat maakt een golf van protest los.
Wanneer de krant Las Vegas Gazette in een fel artikel The Regulators ‘barbaren’ en ‘gespuis’ noemt, krijgt Billy als hun leider opeens de naam een van de ergste schurken van het Wilde Westen te zijn.
Kort daarop looft Lew Wallace een beloning van 500 dollar uit voor de arrestatie van Billy. Pat Garrett maakt met 200 man jacht op hem.
Op 23 december 1880 ontdekken ze Billy en drie andere Regulators in een verlaten prairiehuis.
Drie dagen later brengen ze de bende naar een naburige stad over, waar een verslaggever van de Las Vegas Gazette een paar woorden wisselt met Billy the Kid.
‘Je lijkt het allemaal nogal kalm op te nemen’, zegt hij.
‘Wat heb je eraan om alles negatief te bekijken?’, antwoordt Billy. ‘Mijn tijd komt nog wel.’ Dan kijkt hij weg.
Billy heeft de strijd nog lang niet opgegeven. Vanuit de gevangenis stuurt hij opnieuw gratieverzoeken aan Lew Wallace, maar de gouverneur is hem niet langer goedgezind.
‘Ik begrijp niet waarom iemand zoals hij clementie van mij verwacht’, zegt Wallace tegen een verslaggever.
Als enige deelnemer aan de oorlog krijgt Billy the Kid een vonnis: in april wordt hij veroordeeld tot de galg. Sheriff Pat Garrett zal op 13 mei in Lincoln de straf voltrekken. Tot die dag moet Billy in bewaring blijven.
Naar verluidt heeft Billy the Kid 21 mannen gedood. Historici hebben de moorden echter niet kunnen verifiëren.
Vlucht maakt Billy the Kid legendarisch
Billy wacht zijn executie echter niet af. Hij observeert de dagelijkse routines van Pat Garrett en de twee bewakers en op 28 april slaat hij toe.
Als Pat Garrett de stad uit is en de ene bewaker bezig is, vraagt hij de andere bewaker of hij naar het kakhuisje op de binnenplaats mag.
Niemand weet hoe het kan, maar als Billy weer naar buiten komt, heeft hij opeens een wapen. Mogelijk had een vriend er een revolver verstopt. Met zijn handboeien slaat hij de bewaker, die geschrokken op de vlucht slaat.
Twee keer vuurt Billy op hem, en de laatste keer is het raak. De man valt dood neer. Het lawaai heeft de hele stad wakker gemaakt, maar Billy haast zich niet.
Met zijn geboeide benen hobbelt hij naar Garretts kantoor waar hij een hagelgeweer steelt. Rustig opent hij een raam en wacht tot de tweede bewaker van de gevangenis, Bob Olinger, op de opschudding afkomt. En inderdaad, na enige tijd verschijnt hij in zijn gezichtsveld.
‘Hallo, Bob’, roept Billy, en doodt Olinger ter plekke met twee hagelpatronen. Nadat hij met een bijl zijn boeien heeft doorgehakt, rijdt de bandiet de stad uit – volgens sommige inwoners zingend.
De spectaculaire vlucht haalt in de weken daarop in het hele land de pers. De kranten noemen hem een bloeddorstige crimineel.
De Las Vegas Daily Optic heeft het zelfs over een ‘jonge duivel’, wiens naam ‘synoniem is voor alles wat slecht is’.
De arme Mexicanen zien Billy echter als een held – een Robin Hood van het Westen, die opstaat tegen de machtige rijken.
Zij geven hem dan ook onderdak. Maar op 14 juli 1881 is het toch gedaan. Twee schoten in een donkere kamer maken een einde aan een van de grootste criminele carrières van het Westen.