De oudste schriftelijk bron die een kilt noemt, stamt uit 1594. Toen schreef de Ierse historicus Lughaidh Ó Cléirigh over Schotse huursoldaten in Ierland:
‘Je kon ze onderscheiden van de Ierse soldaten door hun wapens en uitrusting. Ze droegen kleurrijke, geruite capes met riemen eroverheen rond hun lendenen’.
De kilt die Lughaidh beschreef is een soort geruite plaid – ook wel bekend als great kilt (grote kilt). Dit was van oorsprong de kilt van de Schotse Hooglanden die uit een groot stuk stof bestond – bijna een cape – die om het bovenlichaam werd gewikkeld en bij mannen tot de knieën en bij vrouwen tot de enkels reikte.
“Though Scots like to prance/About in their kilts wearing nae pants/Fir the next punter make it fair/Dinnae firgit to wear a pair”. Slogan van het grootste Schotse kiltverhuurbedrijf, waarin wordt aangeraden een onderbroek te dragen.
In de 18e eeuw werd de grote kilt vervangen door de kilt die we tegenwoordig kennen, die wordt vastgezet bij de heup en tot de knieën reikt. Volgens sommige historici werd die geïntroduceerd door de Engelse ijzerfabrikant Thomas Rawlinson, die praktische werkkleren nodig had voor zijn Schotse werknemers.
Tegenwoordig dragen de meeste Schotten alleen een kilt bij ceremoniële gelegenheden – vooral bij bruiloften.
Dan rest er nog de vraag: zijn de Schotten naakt onder hun kilt?
Een Franse spotprent uit 1815 van twee vrouwen die nieuwsgierig onder de kilt van een soldaat gluren.
VOOR EN TEGEN: Er zijn bewijzen voor beide beweringen
Traditioneel gezien droegen veel Schotten een lang onderhemd, een lèine cròiche, tot net over hun knieën. Apart ondergoed was dus niet noodzakelijk.
Schotse soldaten droegen kilts, en in de Schotse regimenten van het Britse leger was ondergoed onder kilts verboden. Naar verluidt liepen officieren tijdens de Eerste Wereldoorlog rond met golfclubs met een spiegeltje of te checken of soldaten onderbroeken droegen.
Veel Schotten beweren tegenwoordig naakt te zijn onder hun kilt. Een van hen is de voormalig formule 1-coureur David Coulthard:
‘De kilt is geschiedenis – en dat is de traditie om er geen onderbroek onder te dragen ook’.
Korte onderbroeken of rijbroeken waren heel normale beenbedekkingen bij Schotten in de 17e eeuw. Bij beide zouden de edele delen onder de kilt bedekt zijn.
De Schotse Highlanddansers dragen een onderbroek als ze hun traditionele dans opvoeren. Dat geldt ook voor deelnemers van de Highland Games – een serie wedstrijden waarbij de deelnemers onder andere een boomstam moeten gooien en laten omkiepen.
In 2010 noemde de voorzitter van de Scottish Tartans Authority – een organisatie die de traditionele Schotse dracht wil beschermen – de traditie om geen onderbroek onder de kilt te dragen ‘kinderachtig en onhygiënisch’.
CONCLUSIE: iedereen bepaalt zelf of hij zijn edele delen wil bedekken
Historisch gezien hebben de meeste Schotten waarschijnlijk wel iets onder hun kilt gedragen – hoewel sommigen het misschien deden met een lang onderhemd.
Wat historici wel zeker weten, is dat er uiterlijk in de 19e eeuw een regel bestond dat Schotse soldaten niets onder hun kilt mochten dragen.
In hoeverre deze regel ook werd nageleefd onder Schotse burgers, is onduidelijk.
De kilt overleefde als deel van het uniform van het Schotse regiment in het Verenigd Koninkrijk.
Tegenwoordig wordt het begrip ‘true scotsman’ (een echte schot) gebruikt voor personen die niets onder hun kilt dragen. Maar de Schotten zijn verdeeld.
Een analyse van het onderzoeksinstituut YouGov concludeerde in 2016 dat 62 procent van de Schotten ondergoed onder de kilt draagt, en 38 procent niets eronder. Dus ook de Schotten zijn het niet eens over de juiste draagwijze.
OORDEEL VAN DE MYTHEKRAKERS:
Schotten doen het allebei.