Nordiska Museet
Tournure

Waarom hadden vrouwen in de 19e eeuw zo’n dik achterwerk?

Na 1860 begonnen vrouwen grote jurken met lange sleep te dragen. Een speciale uitvinding voorkwam dat de jurken zouden slijten, maar vestigde de aandacht op één deel van het vrouwenlichaam in het bijzonder.

Op foto’s en tekeningen uit de jaren 1800 lijken veel vrouwen erg grote achterwerken te hebben. Hun jurken puilen op zijn minst dramatisch uit aan de achterkant.

Maar de vrouwen van toen verschilden fysiek niet van de vrouwen van nu – ze volgden gewoon de modetrends van die tijd.

In de jaren 1860 dicteerde de trend dat de grote, stijve, klokvormige jurken die tientallen jaren erg populair waren geweest, vervangen moesten worden door zachtere jurken met een lange sleep.

Om te voorkomen dat de grote jurken over de vloer sleepten, vonden kleermakers iets uit wat de jurken aan de achterkant verzamelde en optilde: de tournure.

De eerste versies bestonden simpelweg uit een frame van staaldraad dat om de taille van de vrouwen werd gebonden. Daarop werd de losse stof van de jurk gedrapeerd.

‘De tournure moet de breedte van de heupen niet vergroten, maar de jurk ver naar achteren duwen en lang genoeg zijn om hem halverwege de lengte te ondersteunen, zodat de jurk sierlijk valt en geen prominente pof in de taille heeft,’ schreef het vrouwenblad Peterson’s Magazine in 1873.

Tournure jurk

Deze Amerikaanse jurk uit 1870 laat zien hoe groot de billen van vrouwen konden lijken als ze een tournure droegen.

© Wikimedia Commons

Vrouwen konden niet zitten

Hoewel de tournure als sierlijk werd beschouwd, was hij zeer onpraktisch: vrouwen konden er nauwelijks in bewegen, en zitten was vrijwel onmogelijk.

Bovendien ontwikkelde de tournure zich in de loop der tijd tot een fashion statement, waarbij het achterwerk steeds groter werd en overdadig versierd werd met plooien, ruches, linten en strikken.

Zo werden vrouwenjurken steeds vreemder en over the top.

De tournure raakte rond de eeuwwisseling uit de mode, waarna de jurken wat praktischer en minder pompeus werden.

Vrouwen worden gek van gekke jurken

Flinterdunne jurken, onhandige mouwen en halve dwangbuizen. Door de geschiedenis heen hebben vrouwen allerlei kledingstijlen gedragen om met de mode mee te doen.

Bliaud
© Art Renewal Center

Bliaud

**Tijd: 11e - 13e eeuw

De bliaud leek op een gewone tuniek of jurk, maar had extreem lange mouwen. Hij werd door man en vrouw gedragen, maar de mouwen van de vrouwenversie waren zo lang dat ze soms tot de grond reikten. De bliaud was populair bij de rijken, want de lange mouwen lieten zien dat ze niet hoefden te werken.

Strompelrok
© Costume Institute

Strompelrok

**Tijd: 1908-1914

De strompelrok zat strak om de heupen en dijen van vrouwen, die er alleen kleine stapjes mee konden maken. De rok werd bekritiseerd omdat hij de fysieke vrijheid van vrouwen beperkte en gevolgen had voor de gezondheid, maar was immens populair in de jaren voorafgaand aan de Eerste Wereldoorlog.

Papieren jurken
© Wikimedia Commons

Jurken van papier

**Tijd: jaren 1960

In de jaren 1960 probeerden modeontwerpers en kledingfabrikanten jonge klanten te winnen met jurken van papier. Die hadden vaak felle kleuren en opvallende patronen en werden op de markt gebracht als goedkoop alternatief voor gewone jurken. Helaas waren ze ook erg kwetsbaar en scheurden ze snel als ze nat werden.