Sekshandel in Londen: Vrouwen verkochten elkaar
Het geld rolt en de drank vloeit in het 18-eeuwse Londen. Vooral Covent Garden is berucht. Hier wemelt het van de prostituees, en die zijn voor alles in. Zolang er maar betaald wordt, uiteraard.
Naar schatting werkte een op de vijf vrouwen in Londen in de prostitutie. En er werd in deze stad geen geheim gemaakt van de betaalde liefde.
De 18-jarige William Hickey loopt door de wijk Covent Garden. De maan schijnt op de uitdagend geklede vrouwen die hem en zijn vrienden wenken.
Harde stemmen, gilletjes en lachsalvo’s uit nabijgelegen taveernen als Lovejoy’s Bagnio, Tom King’s Coffee House en The Finish weerklinken door de nacht.
William Hickey woont sinds een jaar in Londen, waar hij rechten studeert, maar dit is de eerste keer dat hij Covent Garden na zonsondergang bezoekt. Hij heeft nog nooit zoiets meegemaakt.
Op deze lenteavond in 1768 zijn de jongemannen op weg naar de beruchte uitgaansgelegenheid Wethersby. Ze kloppen aan, en een spionnetje schuift open.
In het licht van de straatlantaarn ziet Hickey het verweerde gezicht van een oudere man achter ijzeren tralies.
‘Wie is daar?’ vraagt de man.
‘Vrienden’, zegt een van Hickeys kameraden.
De deur gaat open.
Binnen wacht hun een liederlijk tafereel. Mannen en vrouwen verdringen zich joelend op tafels, stoelen en banken om twee halfnaakte vrouwen te zien die zijn verwikkeld in een stevige vechtpartij.
Hun kleren zijn gescheurd, hun borsten ontbloot. Verbijsterd slaat William het absurde schouwspel gade.
De jongen zweert dat hij nooit meer een voet in deze kroeg zal zetten. Maar, zoals hij in zijn memoires schrijft, een maand later is hij er weer. En hij is niet de enige. Covent Garden is het centrum van het nachtleven in het 18e-eeuwse Londen.
Edelen en kunstenaars, arbeiders en criminelen, allemaal gaan ze naar Covent Garden om feest te vieren en van het leven te genieten in het gezelschap van een keur aan prostituees.
De badhuizen, kroegen en koffiehuizen in de wijk zijn berucht om hun bizarre orgiën, waar vechtpartijen, gin en seks samenkomen in een zondige cocktail die zijn weerga niet kent.
Een op de vijf werkt in de prostitutie
Engeland is een imperium geworden, en Londen is hard op weg om zich te ontwikkelen tot de grootste stad van Europa en het centrum van de handel en de economie.
Tegelijkertijd verliest de kerk als gevolg van de verlichting en de opkomst van de wetenschap haar greep op de Engelse bevolking. Het resultaat is een hoofdstad waar het geld vrijelijk rolt en de alcohol rijkelijk vloeit.
Het wemelt van de prostituees in de stad. Ongeveer een op de vijf vrouwen is betrokken bij prostitutie. En anders dan in steden als Parijs en Amsterdam, is dat in Londen bepaald geen geheim.
De mensen die ten noorden van de Theems wonen, kunnen ’s avonds niet om de schaars geklede dames heen. Het meest berucht zijn de straten rond Oxford Street, Fleet Street en Charing Cross, overdag een winkel- en marktgebied.
Als het duister invalt, wordt een man in deze wijk al snel aangesproken door vrouwen, die hun gezelschap aanbieden of discreet in zijn oor fluisteren: ‘Ik wil zo graag met je trouwen.’
Als de man zijn rechterarm optilt, is hij bereid te betalen voor haar diensten en loopt hij met de vrouw een zijstraatje in of een poortje door.
Bezoekers zijn gechoqueerd door het morele verval in de stad. In 1792 schrijft Friedrich Wilhelm von Schütz aan zijn thuisfront in Hamburg: ‘Zodra de straatverlichting aan ging, kwamen de prostituees tevoorschijn, die zich hadden opgedoft en hun vrouwelijkheid tentoonspreidden.
Ik ben er zeker van dat geen enkele andere stad ter wereld zo wellustig is als Londen.’
De sekshandel liet zijn sporen na in de Londense straten. Niet elke prostituee had tijd om thuis te gaan plassen.
Koning vlucht voor vechtpartij
Een van de meest beruchte vrouwen in het hedonistische Londense nachtleven is Moll King. Moll is de dochter van een schoenmaker en verkoopt als kind fruit, vis en groente met haar moeder.
Later wordt ze prostituee, totdat ze trouwt met Tom King. Samen openen ze Tom King’s Coffee House in Covent Garden, waar Moll koffie, thee en chocolademelk verkoopt, en aan de lokale onderwereld gin.
Het koffiehuis is ’s nachts open en wordt al snel berucht en geliefd.
Tom King heeft contacten bij de adel en drinkt met de rijke klanten, terwijl Moll nuchter blijft en ervoor zorgt dat de uitsmijters de ergste vechtersbazen wegwerken.
Het koffiehuis heeft geen bedden, dus Tom en Moll kunnen niet worden beschuldigd van prostitutie. Wel zorgen ze ervoor dat hun klanten te dronken worden om de weg naar huis te kunnen vinden en overnachten in een van de bordelen in Covent Garden.
‘Het is een plek van nachtelijk feestgedruis voor elk soort gezelschap’, zo wordt het koffiehuis beschreven in het boek The Life and Character of Moll King, dat in 1747 werd gepubliceerd, ‘waar op elke man, van grootheid tot cafébediende, zonder meer een nimf wacht. Hier zitten meisjes van plezier die gekleed gaan als elegante dames [...] om de jongemannen beter te kunnen misleiden als deze zo onvoorzichtig zijn om hun oog op hen te laten vallen.’
Verschillende bronnen vertellen dat zelfs de koning, George II, Tom King’s Coffee House ooit heimelijk bezocht.
Daar staarde hij naar een vrouw aan de tafel naast hem tot haar metgezel, die de koning niet herkende, boos opstond en hem uitdaagde voor een gevecht. De koning ging er als een haas vandoor.
Het beruchte koffiehuis moet sluiten als Moll King een klant aanvalt. De rest van haar leven woont ze in een villa die ze buiten Londen heeft gekocht. Dat doen niet veel prostituees haar na.
In het krijt bij een hoerenmadam
Het zijn vooral jonge meisjes die als prostituee worden gerekruteerd.
Vaak vertrekken ze met paard-en-wagen van hun ouderlijk huis op het platteland naar Londen. Ontdaan door de drukte van de stad laten ze zich maar wat graag opvangen door een van de o zo aardige hoerenmadammen.
Die zijn vaak zelf prostituee geweest en hebben van hun spaargeld een koffiehuis of bagnio – een badhuisje – gekocht. Ze lenen kleren of een kamer en kostgeld aan de meisjes, die daardoor bij hen in het krijt staan.
Andere vrouwen belanden in de prostitutie doordat hun man hen alleen heeft achtergelaten met een kind.
En in arme wijken worden veel meisjes heel jong al prostituee. Soms worden ze zelfs door hun ouders verkocht. Deze meisjes zoeken vaak troost in goedkope, zelfgestookte gin en worden niet oud.
Harris’s List – vernoemd naar de pooier Jack Harris – bevatte adressen en tarieven van lokale prostituees.
Boekje met tarieven
In dit milieu stelt de pooier Jack Harris een lijst op met honderden prostituees, die wordt opgenomen in het boekje Harris’s List of Covent Garden Girls.
Het is in diverse kroegen, bordelen en winkels in Covent Garden te koop voor twee shilling en zes pence. In het boek staan de adressen van de prostituees, met een beschrijving van de leeftijd, het uiterlijk en de prijs van elke vrouw.
Om de dames, die mogelijk niet willen dat hun familie op hun beroep wordt aangekeken, nog enige privacy te gunnen, worden slechts enkele letters van hun naam genoemd.
Over miss B____rn, 18 Old Compton Street, Soho, staat er:
‘Deze bekwame nimf is net 18 geworden, en begeeft zich met haar perfecte lichaam vrijwillig op het terrein van Venus. Ze speelt piano, zingt, danst en beheerst het amoureuze spel in alle opzichten. Ze is gemiddeld van grootte, heeft mooi roodbruin haar, donkere ogen en een zeer uitnodigend gezichtje, dat vreugde en liefde uitstraalt. In bed is zij alles wat het hart kan begeren. [...] Haar prijs is twee pond.’
Nieuwsgierig naar roddels
Het milieu mag dan berucht zijn, het is ook spannend. Veel Londenaren zijn verzot op de verhalen over de levens van populaire prostituees die in kranten en tijdschriften als Nocturnal Revels, The Public Advertizer en The Gentleman’s Magazine verschijnen.
Een van de beroemdste vrouwen over wie de bladen schrijven is Lavinia Fenton. Zij groeit op in een bordeel bij Charing Cross, waar een klant haar zang- en muziekles geeft.
Op haar 19e gaat ze als actrice bij een theater aan de slag. Een van haar mannelijke fans is de hertog van Bolton, die graag en vaak betaalt voor een nacht met de jonge ster. Als de twee samen in het openbaar verschijnen, worden haar optredens nog populairder.
De hertog is namelijk een getrouwd man, en de mensen zijn verzot op sappige roddels over de schandalige verhouding. Pas na twintig jaar – als zijn vrouw hem verlaat – trouwt de hertog met Lavinia. Het stel heeft dan inmiddels al drie kinderen.
De meeste prostituees hebben echter minder geluk, en er zijn er maar weinig die sparen voor hun pensioen. Een enkeling koopt een koffiehuis of kroeg, maar de meesten raken verslaafd aan alcohol en lopen geslachtsziekten op.
Eind 18e eeuw is het gedaan met de pleziernachten in Londen. De mensen zijn het beu. De regering heft belasting op alcohol en neemt een wet aan die prostitutie verbiedt.
Met de kroning van koningin Victoria in 1838 breekt er een tijdperk aan van kuisheid en een strenge moraal. De seksindustrie verdwijnt uit de straten en zal nooit meer in dezelfde omvang terugkeren.
De tragische, maar fascinerende wereld die bijna een eeuw lang in Covent Garden in het centrum van Londen heerste, is ten einde.