Sexy secretaresse is de baas

Secretaresse is ‘tweede vrouw’ van haar baas

Als de baas na een lange ochtend thuis eindelijk op kantoor verschijnt, heeft zijn secretaresse de koffie klaar en zijn agenda op orde. Begin 20e eeuw stond de secretaresse bekend als ‘office wife’ - kantoorvrouw.

Ze moest ervoor zorgen dat de baas altijd blij was, en echtgenotes waren als de dood voor haar. Op een bepaald moment eiste een Amerikaanse vrouwenorganisatie dat er een hek kwam tussen getrouwde bazen en vrouwelijke stenografen.

Hollywood was dol op de sexy secretaresse

Hollywoord stortte zich op de kantoorliefde met films als ‘My Dear Secretary’, waarmee de mythe van de sexy secretaresse wijdverbreid raakte.

Dat duurde tot de jaren 1970, toen begrippen als seksuele indimidatie in zwang raakten en een baas eerder een proces aan zijn broek kreeg dan seks op het kantoor als hij avances maakte.

1861: Vrouwen komen op kantoor

In de Amerikaanse Burgeroorlog heeft minister van Financiën Francis Spinner een probleem: veel kantoorpersoneel bevindt zich op het slagveld.

Om het tekort aan te vullen neemt Spinner vrouwen aan als secretaresse, en al snel volgen andere regeringsinstellingen zijn voorbeeld. De kranten spreken schande van deze maatregel: als mannen met ongetrouwde vrouwen werken, kan dat tot ongewenste situaties leiden.

1893: Kantoorschandalen wekken opschudding

In 1893 kunnen inwoners van de stad Buffalo lezen dat een jonge secretaresse haar oudere, getrouwde baas zou hebben verleid.

De affaire van Alice Brand en de gerespecteerde Alex Fortier wordt breed uitgemeten in de pers, die gewag maakt van cadeautjes als ‘kleding, schoenen en snoep’ die Fortier haar gegeven zou hebben.

1921: Secretaresse moet haar baas in de watten leggen

N aarmate er meer vrouwen als secretaresse aan de slag gaan, verschijnen er handboeken die sterk doen denken aan gidsen voor een gelukkig huwelijk: ‘Leer zijn voorkeuren en handel ernaar, ook al ben je het er niet mee eens. Hij heeft altijd gelijk.’

De term office wife – kantoorvrouw – is in de jaren 1920 een gangbaar synoniem voor de secretaresse, al moeten de meeste werknemers er weinig van hebben. Veel mensen op kantoor – en vooral de vrouwen zelf – vinden niet dat hardwerkende vrouwen zo gestigmatiseerd moeten worden, alleen omdat sommige mannen zich niet kunnen inhouden.

Conservatieve vrouwenorganisaties wijzen echter op de cijfers: begin 20e eeuw zijn vrouwelijke stenografen de belangrijkste scheidingsoorzaak in de VS. Eén groepering uit Boston wil zelfs kooien bouwen in kantoren opdat getrouwde mannen niet in aanraking komen met jonge, vrouwelijke stenografen.

1930: Hollywood speelt in op glamourbeeld

Het beeld van de stoute secretaresse blijkt miljarden op te kunnen leveren. In de bioscopen draaien romantische comedy’s als The Office Wife, Baby Face en Skyscraper Souls, en schrijvers als Faith Baldwin produceren de ene roman na de andere over romances op kantoor, die halverwege de jaren 1930 zeer geliefd zijn.

Als de honger naar romantiek van de vrouwen hierdoor nog niet gestild is, kunnen ze hun hart ophalen aan de talrijke confession magazines – tijdschriften die geheel gewijd zijn aan liefde op de werkvloer en de Assepoester-droom in leven houden.

1962: Secretaresses flirten zich een weg omhoog

De 40-jarige Helen Gurley Brown heeft maar liefst 17 secretaressebaantjes gehad als ze in 1962 het boek Sex and the Single Girl uitbrengt. Het bevat tips voor vrouwen die zo veel mogelijk mannelijke aandacht willen op kantoor, en een stappenplan voor affaires.

Uit de verkoopcijfers blijkt duidelijk dat de bevolking nog lang geen genoeg heeft van het beeld van de flirtende secretaresse: er worden binnen drie weken twee miljoen exemplaren van het boek verkocht, en korte tijd later komt Gurley Brown met een opvolger, Sex and the Office, die eveneens een bestseller wordt.

Ze raadt elke secretaresse aan om haar baas op zijn wenken te bedienen. Ze hoeft niet per se met hem naar bed, maar moet hem overladen met zorgzaamheid en zijn beste vriendin worden.

Het vinden van liefde is volgens de schrijver niet het belangrijkste: een baan als secretaresse is slechts een stap op weg naar de top – als de vrouw haar troeven goed weet uit te spelen.

En dat doet Gurley Brown. In 1965 wordt ze hoofdredacteur van het damesblad Cosmopolitan, dat binnen een paar jaar een enorm succes wordt.

Zes adviezen van Brown

Je moet de baas bewonderen. Trek hem ’s morgens zijn harnas aan, en verzorg ’s avonds zijn wonden.
Je mag je baas nooit bekritiseren.
Wees enthousiast over al zijn beslissingen. Dat is moeilijker voor zijn vrouw, die haar huis en zwembad kan verliezen als het verkeerd afloopt.
Je moet hem voortdurend complimentjes geven, en de roddels van kantoor aan hem doorvertellen als bewijs van je liefde.
Als je niet goed kunt spellen, zoals de meesten, zoek het woord dan op.
Dos je af en toe uit als een onschuldig schoolmeisje met een witte kraag en manchetten. Mannen houden van onschuld.

1970: Vrouwen komen in opstand

In 1975 valt de term seksuele intimidatie voor het eerst. Een vrouw uit Ithaca in New York klaagt haar baas aan, die haar tot seks wilde dwingen. Ze verliest de rechtszaak, maar het voorval maakt duidelijk dat secretaresses zich de ongewenste intimiteiten van de baas niet meer hoeven laten welgevallen.

Het magazine Business Week waarschuwt in 1970 zijn lezers: ‘Wie behoefte heeft aan een secretaresse, loopt het risico in aanvaring te komen met de emancipatiebeweging en haar gelijkheidsidealen,’ schrijft het blad.

In 1976 stapt de 33-jarige Elizabeth Ray naar de media met beschuldigingen aan het adres van Congreslid Wayne Hays. Hij heeft haar als secretaresse aangesteld, hoewel ze naar eigen zeggen ‘niet kan typen, archiveren of de telefoon opnemen’. Ze hoefde dan ook alleen maar seksuele diensten te verlenen.

Korte tijd later begint de FBI een zaak wegens seksuele intimidatie tegen parlementslid John Andrew Young, waarbij aan het licht komt dat zeker 10 leden van het Congres en Huis van Afgevaardigden tijdens sollicitatiegesprekken lieten blijken dat seks bij het werk hoorde.

1977: Hitsige bazen aan de schandpaal

Eind jaren 1970 zijn er nog maar weinig vrouwen die secretaresse willen worden, onder meer vanwege de acties van de Amerikaanse organisatie Women Office Workers of New York City, die een wedstrijd uitschrijft om de meest slaafse secretaresse te vinden.

Een van de kandidaten moest het kunstgebit van haar baas schoonmaken, en een andere zijn vrouw en pasgeboren baby uit het ziekenhuis ophalen.

In 1980 is er een winnares: zij kopieerde seksistische grappen uit de Playboy omdat de baas die aan de klanten uit wilde delen.

1994: Handtastelijkheden streng bestraft

Eind 20e eeuw staan de reputatie én de portemonnee van de baas op het spel in rechtszaken over seksuele intimidatie.

In 1991 loopt de aanstelling van een nieuwe rechter aan het Hooggerechtshof door president George H.W. Bush, Clarence Thomas, vertraging op vanwege aantijgingen over seksuele intimidatie. Een maand later ondertekent Bush een wet die slachtoffers recht op compensatie geeft.

Het eerste grote proces vindt in 1994 plaats als de secretaresse Rena Weeks haar ex-baas Martin Greenstein in de rechtszaal verslaat.

Hij is een gerenommeerd advocaat bij het kantoor Baker & McKenzie en moet Weeks het equivalent van acht miljoen euro betalen omdat hij haar betast had. Hiermee komt er voor eens en voor altijd een einde aan het verschijnsel office wife.

Feministen serveerden sexy secretaresse af