Was er echt een kerstbestand in de loopgraven?

‘Om zes uur hield alles op en was het helemaal stil,’ schreef een anonieme Engelse soldaat op 1 januari 1915 in de krant The Times. Hij was aan het front in Frankrijk in de Eerste Wereldoorlog en beschreef hoe de gevechten tegen de Duitsers daar waar hij zich bevond een week voor kerst ophielden.

‘We zaten de hele avond rond het vuur, en omstreeks 23 uur vertelde een infanterieofficier dat alle gevechten geannuleerd waren, en dat soldaten elkaar troffen tussen de loopgraven,’ schreef hij. Niets was van tevoren afgesproken toen de manschappen kort voor de eerste kerst in oorlogstijd het vuren staakten. Het zou de geschiedenis ingaan als het kerstbestand.

Duitsers en Engelsen wisselden geschenken uit

De soldaat vertelt dat de strijdende partijen elkaar de volgende ochtend in niemandsland ontmoetten. De Duitse soldaten waren uiterst beleefd, maar er werd niets gezegd, want niemand sprak de taal van de tegenstander.

Uiteindelijk verscheen er een Duitser die enige jaren in de VS had gewoond. Hij trad op als tolk. Ze wisselden sigaren en kleine geschenken uit, en een Duitse soldaat vroeg een Engelsman een foto naar zijn tante in Liverpool te sturen.

‘De meeste Duitsers zijn opgewekte en aardige mensen, en het lijkt zo belachelijk om tegen ze te vechten,’ schreef een andere Britse soldaat in dezelfde krant.

Dit kan niet!

Om middernacht, toen kerst voorbij was, werd de strijd hervat, en was het front weer bloedig als vanouds. Toen de Britse legerleiding van de vele spontane bestanden hoorde, werd verbroedering met de vijand streng verboden.

Toen de frontsoldaten met kerst 1915 weer iets dergelijks probeerden, was er maar sporadisch sprake van een kerstbestand.