Stiefmoeders hebben bijna altijd een slechte reputatie gehad.
Gewetenloze stiefmoeders komen inderdaad in verhalen en sprookjes uit de meeste culturen voor, en onderzoekers hebben meer dan 900 verhalen uit de hele wereld gevonden waarin stiefmoeders als schurken worden afgeschilderd.
De bezoedelde reputatie van deze slechte vrouwen gaat terug tot het Oude Testament, waarin Abrahams vrouw Sara in een poging de erfenis van haar eigen zoon te beschermen haar stiefzoon de woestijn in stuurt.
Ook in de Griekse mythologie maken stiefmoeders veel Griekse helden het leven zuur. Zo beschuldigt koningin Phaedra haar stiefzoon Hippolytos van verkrachting omdat hij haar avances niet beantwoordt, waarna ze hem laat vermoorden.
Duitsers herschrijven de sprookjes
Nu zijn boze stiefmoeders vooral bekend uit sprookjes – niet in de laatste plaats dankzij de gebroeders Grimm, die in de 19e eeuw Duitse volksverhalen publiceerden.
In veel verhalen waren de moeders oorspronkelijk de slechteriken, maar de broers maakten er stiefmoeders van. Voorbeelden hiervan zijn Sneeuwwitje en Hans en Grietje.
Volgens sommige experts wilden de gebroeders Grimm hun sprookjes kindvriendelijker maken. Maar Maria Tatar, hoogleraar Duitse folklore aan de universiteit van Harvard, gelooft dat het gewoon een afspiegeling van de samenleving was.
In de 19e eeuw stierven veel vrouwen in het kraambed en volgens Tatar groeide ongeveer de helft van de kinderen op bij een stiefouder. Conflicten met stiefmoeders kwamen dan ook vaak voor.
Veel van de oude sprookjes werden later bewerkt tot populaire tekenfilms, waardoor de boosaardige stiefmoeder onsterfelijk werd gemaakt.