Wist je dat Muhammad Ali begon met boksen omdat hij de jongen die zijn fiets had gestolen terug wilde pakken? Dat hij zijn naam veranderde om afstand te nemen van slavernij? En dat hij niet meer mocht boksen omdat hij weigerde te vechten in de Vietnamoorlog?
Maak van dichtbij kennis met de bokser die zijn tegenstanders gek maakte door te zweven als een vlinder en te steken als een bij.
Inhoud
- Hoe was de jeugd van Muhammad Ali?
- Hoe werd Muhammad Ali de jongste wereldkampioen ooit?
- Welke invloed had de burgerrechtenbeweging op Muhammad Ali?
- Waarom werd Muhammad Ali moslim en veranderde hij zijn naam?
- Wat was de Nation of Islam?
- Waarom was Muhammad Ali dienstweigeraar?
- Kwam Muhammad Ali in de gevangenis?
- Wat was ‘Rumble in the Jungle’?
- Hoe overleed Muhammad Ali?
Hoe was de jeugd van Muhammad Ali?
Muhammad Ali werd geboren op 17 januari 1942 in de stad Louisville, Kentucky, in het zuidoosten van de Verenigde Staten.
Zijn vader, Cassius Marcellus Clay senior, schilderde uithangborden en zijn vrouw Odessa O’Grady Clay werkte als huishoudster.
Het gezin, onder wie ook zijn twee jaar jongere broer Rudolph, behoorde tot de zwarte middenklasse en had een bescheiden huis.
Rijk waren ze niet.
‘De kleren die we droegen kwamen meestal uit kringloopwinkels. Dat gold ook voor mijn schoenen, die 1 of 2 dollar kostten,’ vertelde Ali later.
Ali hielp zijn vader graag met het werk, maar deed het niet zo goed op school. Hij had moeite met lezen en schrijven, wat destijds gezien werd als een gebrek aan intelligentie, maar waarvan we nu weten dat het vaak veroorzaakt wordt door dyslexie of woordblindheid.
‘Cassius Clay is een slavennaam. Ik heb hem niet gekozen, ik wil hem niet.’ Muhammad Ali toen hij zijn naam veranderde
Toen hij in 1960 van school af ging, had hij geen diploma – in plaats daarvan kreeg Ali een papier waarop stond dat hij lessen had gevolgd.
Hoe werd Muhammad Ali de jongste wereldkampioen ooit?
In oktober 1954 bezocht Ali samen met een vriend een winkelcentrum in Louisville. Toen ze weer naar huis wilden gaan, ontdekte Ali dat zijn kostbaarste bezit – een gloednieuwe rood-witte fiets – was gestolen.
Tijdens het zoeken naar zijn fiets kwam hij terecht in de kelder waar de sportschool Columbia Gym gevestigd was. Hier trainde Joe E. Martin zijn lokale bokstalenten.
Huilend vertelde Ali de volwassen man dat hij de fietsendief een pak slaag zou geven als hij hem vond.
Muhammad Ali werd geboren als Cassius Clay – vernoemd naar een blanke politicus die tijdens de burgeroorlog streed tegen de slavernij.
Martin keek naar Ali, die toen amper 40 kilo woog, en zei dat hij dan beter eerst kon leren boksen.
Even later werd Ali lid van de boksclub. En vanaf de eerste dag gedroeg hij zich als een toekomstige wereldkampioen – iets waar de ervaren boksers zich aan ergerden.
‘Hij zei altijd dat hij de beste was en ooit kampioen zou worden,’ vertelde Martin later.
Maar dat Ali talent had en wilde winnen, dat was duidelijk. Al zes weken na zijn eerste training stond Ali tegenover een oudere, meer ervaren tegenstander – Ronnie O’Keefe – en won.
Muhammad Ali met zijn trainer Joe Martin. Volgens Ali leerde Martin hem om ‘te zweven als een vlinder en te steken als een bij’.
Nadat hij meerdere lokale en nationale titels had gewonnen, deed de slechts 18-jarige Ali in 1960 mee aan de Olympische Zomerspelen in Rome. Hij sleepte een gouden medaille in het halfzwaargewicht in de wacht. Vier jaar later was Ali klaar om Sonny Liston uit te dagen – de wereldkampioen in de meest prestigieuze gewichtsklasse: zwaargewicht.
Ali gebruikte een nieuwe techniek. Hij trash talkte – hij beledigde zijn tegenstander:
‘Is hij niet lelijk? Hij is te lelijk om wereldkampioen te zijn,’ zei Ali over zijn 34-jarige tegenstander Sonny Liston in een televisie-interview voorafgaand aan het gevecht.
Tot verrassing van het publiek en de pers versloeg hij Sonny Liston, en de 22-jarige kampioen vierde luidkeels zijn overwinning:
‘I am the greatest,’ schreeuwde hij na zijn overwinning voor de draaiende televisiecamera’s.
Zijn opmerking veroorzaakte nogal wat ophef – niet alleen vanwege Ali’s torenhoge zelfvertrouwen, maar ook om dat zwarte atleten, zelfs als ze een zwarte tegenstander versloegen, hun mond hielden om de aanwezige blanken niet voor het hoofd te stoten.
Welke invloed had de burgerrechtenbeweging op Muhammad Ali?
Muhammad Ali groeide op in de raciaal gescheiden Verenigde Staten. Zwart en blank leefden volledig apart, gingen naar andere scholen en de segregatie was in de wet vastgelegd.
In 1896 had het Hooggerechtshof bepaald dat zwart en blank ‘gescheiden maar gelijkwaardig’ konden leven.
Maar Ali merkte in 1955 dat racisme, 100 jaar na afschaffing van de slavernij, nog springlevend was.
In augustus van dat jaar noemde Emmett Till, een zwarte jongen van 14 jaar, een blanke caissière in Mississippi ‘baby’.
Zijn opmerking kreeg tragische gevolgen. Een paar dagen later ontvoerde de echtgenoot van de caissière samen met een handlanger Till en martelde en vermoordde hem.
Toen de twee mannen daarna werden vrijgesproken door een volledig blanke jury, sloeg de vlam in de pan. Een paar maanden later kwam de burgerrechtenbeweging op stoom.
‘Ook al kende ik Emmett Till niet persoonlijk, ik zag hem in elke zwarte jongen en meid die ik ontmoette. Toen ik zijn foto in de krant zag, besefte ik dat het net zo goed om mij of mijn broer had kunnen gaan,’ zei Ali later.
Waarom werd Muhammad Ali moslim en veranderde hij zijn naam?
In december 1961 zag Muhammad Ali een spotprent in een krant.
Op de tekening stond een blanke slaveneigenaar die een slaaf sloeg, terwijl hij eiste dat de slaaf tot Jezus zou bidden.
De spotprent stond in het moslimtijdschrift Muhammad Speaks en de boodschap was duidelijk: het christendom was het geloof van de blanke onderdrukker.
‘Die tekening raakte me,’ schreef Ali later.
Hij besloot naar een bijeenkomst met een moslimgeestelijke te gaan.
‘Toen ik hoorde wat hij zei, wist ik dat dit was waar ik al heel mijn leven naar op zoek was geweest,’ vertelde hij later.
Muhammad Ali bekeerde zich in februari 1964 tot de islam – een controversiële beslissing die hem veel fans en sponsoren kostte. Toch hield hij voet bij stuk, ondanks alle risico’s die dat met zich meebracht.
Toen hij zich bekeerde, veranderde hij ook zijn naam. Op 6 maart 1964 werd Cassius Clay Muhammad Ali.
‘Cassius Clay is een slavennaam. Ik heb hem niet gekozen, ik wil hem niet,’ legde hij uit. Zwarte slaven kregen vaak de achternaam van hun eigenaar.
Wat was de Nation of Islam?
De geloofsgemeenschap waar Ali zich bij aansloot was de Nation of Islam: een moslimsekte die in 1930 werd opgericht. De sekte combineerde de islam met zwart nationalisme.
Volgens het nieuwe geloof van Ali had Allah de blanken 6000 jaar het recht gegeven om te heersen. Maar in 1914 was die termijn verstreken en waren de zwarten aan de beurt.
Vanaf 1961 woonde Ali bijeenkomsten van de Nation of Islam bij. Hun boegbeeld Malcolm X werd zijn spirituele mentor.
Volgens Nation of Islam moesten zwarten zelfvoorzienend zijn, hun eigen bedrijven opzetten en uiteindelijk een eigen staat creëren die bestond uit de oude slavenstaten Georgia, Alabama en Mississippi.
De leden moesten zich houden aan strenge ethische regels. Zo was seks buiten het huwelijk streng verboden – een regel waar Ali veel moeite mee had. Hij trouwde vier keer en bedroog zijn vrouwen regelmatig.
Tenminste één van hen, Veronica Porsche, Ali’s derde vrouw, vergaf haar man steeds weer. Volgens haar was Ali het slachtoffer van zijn eigen roem.
‘De verleiding was gewoon te groot, vrouwen stortten zich op hem,’ zei Porsche na hun scheiding.
Ali werd bekend om zijn agressieve, dansende stijl, waarmee hij zijn tegenstanders uitputte en frustreerde.
Muhammad Ali en het gevecht van de eeuw
Muhammad Ali werd drie keer wereldkampioen. Zijn gevechten behoren tot de beste in de boksgeschiedenis en werden bekeken door miljarden tv-kijkers over de hele wereld.
Gevecht tegen Sonny Liston op 25 februari 1964 in Miami Beach
Sonny Liston was de grote favoriet toen hij en Muhammad Ali streden om het wereldkampioenschap zwaargewicht. De atletische en supersnelle Ali putte de zwaardere Liston uit en Ali werd de nieuwe wereldkampioen.
Gevecht tegen Joe Frazier op 8 maart 1971 in Madison Square Garden, New York
Muhammad Ali en Joe Frazier waren allebei ongeslagen toen ze tegenover elkaar stonden in ‘het gevecht van de eeuw’.
Ali, die zijn snelheid en timing kwijt was na jarenlang niet te hebben gevochten, verloor na 15 ronden, maar het gevecht wordt gezien als een van zijn beste.
Gevecht tegen George Foreman op 30 oktober 1974 in Kinshasa, Zaïre
Muhammad Ali versloeg George Foreman met een knock-out tijdens een gevecht dat hij ‘The Rumble in the Jungle’ noemde.
De oudere Ali, die minder uithoudingsvermogen had, gebruikt voor het eerst zijn ‘rope-a-dope’-techniek, waarbij hij tegen de touwen ging staan en stoten ontwijkt om zijn tegenstander uit te putten.
Gevecht tegen Joe Frazier op 1 maart 1975, Filipijnen
Het gevecht, dat door een miljard mensen werd bekeken, was het derde en laatste tussen Frazier en Ali. Het was een titanenstrijd. ‘Zo dicht bij de dood ben ik nog nooit geweest,’ zei Ali toen Frazier na 14 ronden eindelijk opgaf. Na het slopende gevecht in de tropische hitte waren beide boksers kilo’s afgevallen.
Waarom was Muhammad Ali dienstweigeraar?
Toen Muhammad Ali in 1966 – tijdens de Vietnamoorlog – werd goedgekeurd voor militaire dienst, vroeg hij vrijstelling aan op religieuze gronden.
Zijn aanvraag werd goedgekeurd, maar het Ministerie van Justitie verstrekte de vrijstelling niet omdat Ali’s verklaring niet geloofd werd.
Toen Ali dienst weigerde in de Vietnamoorlog, kreeg dat grote gevolgen voor zijn carrière. In zijn waarschijnlijk beste jaren – van 1966 tot 1969 – mocht hij hierdoor niet boksen.
Toen Muhammad Ali een jaar later – 28 april 1967 – naar het wervingskantoor in Houston kwam, stond hij niet op toen hij werd opgeroepen.
‘Het strookt niet met mijn geloof om zo’n oproep te accepteren,’ vertelde hij aan de pers.
Maar zijn geloof was niet de enige reden waarom Ali weigerde. Politieke redenen speelden ook een rol. Volgens de wereldkampioen vochten hij en de Vietnamezen namelijk tegen dezelfde vijand.
‘Ik heb geen ruzie met Vietcong-soldaten. Waarom zou ik op ze schieten? Zij hebben mij nooit “nigger” genoemd. Zij hebben mij nooit gelyncht of aangevallen met honden. Zij hebben mijn nationaliteit niet afgepakt, of mijn vader en moeder verkracht of vermoord,’ ging hij verder.
Ali wist dat deze uitspraken hem zijn carrière konden kosten, maar hij stond achter zijn principes. Zijn gevecht buiten de ring was nu het belangrijkst voor Muhammad Ali.
Kwam Muhammad Ali in de gevangenis?
Op de dag dat Muhammad Ali dienst weigerde, werd zijn boksvergunning ingetrokken.
Op 20 juni 1967 werd Ali door de rechtbank van Houston schuldig bevonden aan dienstweigering. Hij werd veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf en een boete van 10.000 dollar. Hij ging in beroep en wist zo in eerste instantie te voorkomen dat hij de cel in hoefde.
‘Ik heb geen ruzie met Vietcong-soldaten. Waarom zou ik op ze schieten? Zij hebben mij nooit “nigger” genoemd.’ Muhammad Ali toen hij weigerde te vechten in de Vietnamoorlog
Hoewel Ali niet mocht boksen terwijl de zaak in behandeling was, werkte de tijd in zijn voordeel: het verzet tegen de Vietnamoorlog nam toe, en eind jaren 1960 liepen er 210.000 rechtszaken tegen mannen die de dienstplicht hadden geweigerd.
Toen Ali’s zaak in juni 1971 voor het Hooggerechtshof kwam, werd de aanklacht verworpen.
Wat was ‘Rumble in the Jungle’?
Toen Muhammad Ali in 1971 zijn vergunning terugkreeg, ging hij meteen de ring in om zijn titel te heroveren.
Zijn eerste gevecht was tegen Joe Frazier, de bokser die wereldkampioen was geworden tijdens Ali’s afwezigheid.
De ongeoefende Ali verloor – de eerste nederlaag in zijn carrière als profbokser. Maar hij kreeg zijn oude vorm terug en in 1974 was hij klaar om regerend wereldkampioen George Foreman uit te dagen. Beide boksers vroegen zo’n hoge vergoeding dat ze een sponsor nodig hadden.
Na de Vietnamoorlog stond Ali weer in de schijnwerpers. Hij gaf lezingen over de burgerrechtenbeweging en werd tot aan zijn dood door elke Amerikaanse president in het Witte Huis uitgenodigd.
De dictator van Zaïre, Mobutu Sese Seko, reageerde in de hoop dat het belangrijke sportevenement hem in een positief daglicht zou plaatsen.
Dus vond de wedstrijd op 30 oktober plaats in Kinshasa, Zaïre (het huidige Congo).
Vanwege deze ongebruikelijke locatie noemde Ali het evenement ‘The Rumble in the Jungle’. Ook overtrof hij zichzelf verbaal in het beledigen van zijn tegenstander. Zijn getreiter kreeg bijna een poëtische dimensie:
‘Float like a butterfly, sting like a bee. His hands can’t hit what his eyes can’t see,’ was het eerste deel van een rijmpje dat qua ritme en compositie deed denken aan rapmuziek – een genre dat ontstond aan het einde van de jaren 1970.
Hoe overleed Muhammad Ali?
Na een reeks nederlagen stopte Ali in 1981 met boksen. Hij won 56 keer, waarvan 37 keer via knock-out. En hij kende slechts 5 nederlagen.
In de jaren daarna richtte Ali zich op humanitaire en politieke activiteiten. Zo ging hij in 1988 naar Soedan om de aandacht te vestingen op de hongersnood die zich in het arme land voltrok.
Maar hij bleef eigenzinnig. Hij steunde Palestijnse activisten openlijk en ging op bezoek bij de Iraakse dictator Saddam Hoessein.
In 2005 ontving Muhammad Ali de Presidential Medal of Freedom. Toen Ali die medaille kreeg van president George W. Bush had hij al duidelijk last van parkinson, een ongeneeslijke ziekte die de hersencellen geleidelijk afbreekt.
In de jaren daarna verergerde de ziekte. Muhammad Ali overleed op 3 juni 2016.