Terje Bendiksby/NTB/Ritzau Scanpix
Samische heksentrommel in een museum

Samische heksentrommel keert terug

Tientallen jaren lang wilden Noorse Samen een 400 jaar oude heksentrommel terug van de Denen. Een brief aan de koningin bracht schot in de zaak.

‘Moeten we smeken en lief glimlachen om ons eigen culturele erfgoed te mogen houden?’ Deze vraag stelde de toenmalige president van het Sami-volk in Noord-Noorwegen (vroeger Lappen genoemd), Aili Keskitalo, in oktober 2021. Ze stuurde ook een brief over de kwestie naar de Deense koningin Margrethe.

Het lijkt erop dat die brief schot in de zaak bracht. Het middelpunt van de twist, een 17e-eeuwse, rituele trommel, werd in 1979 door het Deense nationale museum in bruikleen gegeven aan het museum RiddoDuottarMuseat in Noorwegen. Nu hebben de Samen de trommel officieel teruggekregen.

Het teruggeven van een object is vrij uniek in de Deense museumwereld. Het is 14 jaar geleden dat iets vergelijkbaars gebeurde. Eerst moeten er vele vragen beantwoord worden, bijvoorbeeld of het voorwerp legaal is verworven en of de ontvangende partij over de juiste faciliteiten beschikt om het te conserveren.

Samische heksentrommel kaart

De Samen wonen in het hoge noorden van Scandinavië.

© HISTORIE, Nasjonalbiblioteket

Trommel was bewijs in proces

De trommel belandde in Denemarken na een proces in 1692, toen de Samische sjamaan Anders Poulsen beschuldigd werd van hekserij.

Poulsen legde de rechter uit dat de trommel gebruikt werd om pijn te verzachten en wat de vele symbolen betekenden. De trommel zegt dan ook veel over het geloof en de rituelen van de Samen.

In de gevangenis werd Poulsen echter door een medegevangene vermoord. Omdat Noorwegen in die tijd deel uitmaakte van Denemarken, werd de trommel in 1694 ondergebracht in de koninklijke kunstcollectie in Kopenhagen.