Er ontstond ophef toen het in 1904 een museumbezoeker opviel dat iemand iets had geschreven op Edvard Munchs meesterwerk De Schreeuw. Op de oranje lucht boven de schreeuwende persoon stond in potlood met kleine lettertjes: ‘Kan alleen door een gek geschilderd zijn.’
Eerst dacht men dat de vandaal een bezoeker was bij wie het prominentste werk van de expositie niet in de smaak viel. Maar later deed het gerucht de ronde dat Edvard Munch de opmerking zelf had geschreven.
Munch maakte vier versies van De Schreeuw: twee met olieverf en twee met pastel.
Handschrift verraadt Munch
Uit een Noors onderzoek blijkt nu dat die geruchten klopten. Het Noorse nationale museum heeft De Schreeuw in huis, en tijdens de coronalockdown hadden experts de kans de graffiti, die nog zichtbaar is, te bestuderen. In infraroodlicht waren ze duidelijker te zien:
‘Het staat buiten kijf dat dit opschrift van Munch zelf is. Ik en mijn collega’s hebben het handschrift zorgvuldig bestudeerd, en met behulp van infraroodfoto’s konden we de tekst op het schilderij vergelijken met het handschrift in Munchs dagboeken en brieven,’ aldus curator Mai Britt Guleng van het museum in Oslo.
Munch schreef zijn veelbesproken opmerking op de oranjerode lucht.
Munch wilde niet gek worden
Volgens Guleng bedoelde Munch het commentaar ironisch en moet de tekst gezien worden in het licht van vervelende opmerkingen aan het adres van de kunstenaar. In 1895 was De Schreeuw voor het eerst te zien in Noorwegen, en kunstkenners schamperden dan Munch ‘geen serieuze man met een normaal stel hersenen’ was. De opmerking is vermoedelijk dat jaar al toegevoegd.
Edvard Munch (1863-1944) was zijn hele leven bang ‘krankzinnig’ te worden. Zijn vader en zijn zuster leden beiden aan depressies.