Biblioteca Vallicelliana Roma

Middeleeuws boek bevat onbekend portret van Michelangelo

In de marge van een oud meesterwerk vereeuwigde een onbekende kunstenaar zijn model, zo luidt de theorie over de tekening.

Het klinkt bijna als een scène uit een roman van Dan Brown. Maar auteur en hoogleraar literatuur James Hall denkt een tot nu toe onbekende tekening te hebben gevonden waar Michelangelo (1475-1564) op staat – de wereldberoemde Italiaanse kunstenaar die onder meer de Sixtijnse Kapel schilderde in het Vaticaan.

De tekening dook op in een 15e-eeuwse uitgave van Dantes boek ‘De goddelijke komedie’.

Hall zag de tekening voor het eerst tijdens een lezing over het boek en was meteen geboeid:

‘Na een paar maanden bedacht ik opeens dat een heleboel puzzelstukjes bij Michelangelo leken te passen’, legt Hall uit.

Dit portret van Michelangelo di Lodovico Buonarotti Simoni werd rond 1545 geschilderd door zijn goede collega Daniele da Volterra.

© Daniele da Volterra/Metmuseum.com

Boeken zaten vol met vrolijke tekeningen

Hall merkt op dat het niet ging om gewone zogeheten marginalia-kunst waarvan talrijke voorbeelden in middeleeuwse boeken staan.

‘Meestal zie je geen werk dat er natuurlijk en menselijk uitziet, en dat een interessant verhaal vertelt dat bij het onderwerp past,’ legt hij uit.

De beeldhouwer kan alleen Michelangelo zijn geweest, denkt Hall. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat het beeld in de tekening lijkt op de apostel Paulus. Michelangelo maakte twee beelden van Paulus, en in het boek staat precies op deze pagina een verwijzing naar de heilige.

Hall vermoedt dat de tekenaar in dezelfde tijd kan hebben geleefd – en wellicht een bewonderaar van Michelangelo was.