Geheime kunst van Michelangelo gevonden op een muur in een kolenkelder
Nadat hij de machtige De’ Medici-familie had verraden, moest de kunstenaar Michelangelo onderduiken. Nu kun je de kolenkelder bezoeken waar hij volgens experts twee maanden lang op de muren tekende.
De kleine kolenkelder ligt onder de Cappelle Medicee in Florence.
In 1975 werd Paolo Dal Poggetto conservator van de Cappelle Medicee in Florence. Hij was de gangen van de kapellen aan het verkennen, op zoek naar een nieuwe bezoekersuitgang, toen hij en zijn collega’s een luik zagen onder een kledingkast.
Daar vonden ze een stenen trap die leidde naar een rechthoekige kamer die leek op een opslagruimte voor kolen.
Maar op de muren zat een laag gips, en omdat Dal Poggetto in Florence was – de thuisbasis van veel grote renaissancekunstenaars – wist de conservator wat hem te doen stond.
Hij gaf experts de opdracht het gips voorzichtig verwijderen met scalpels. En gelukkig waren ze ook echt voorzichtig, want er kwamen tientallen tekeningen tevoorschijn. En dat niet alleen: de tekeningen leken verdacht veel op de unieke stijl van Michelangelo zelf.
Nu – 48 jaar later – wordt de prachtige kamer met zijn ongelooflijke verhaal voor het eerst opengesteld voor het publiek.
Michelangelo moest onderduiken
Het klinkt misschien onwaarschijnlijk dat Michelangelo de muren van een kolenkelder zou hebben volgeschetst, maar dat is het helemaal niet.
In 1527 moest het huis De’ Medici door een volksopstand in ballingschap, weg uit de stadstaat Florence, die tijdelijk een republiek werd. Hoewel de Medici het werk van Michelangelo hadden gesteund, verraadde de schilder de familie en sloot zich aan bij zijn mede-Florentijnen in de strijd tegen de Medici.
De opstand leidde tot een 11 maanden durend beleg van Florence, waarbij Michelangelo hielp met de verdediging. Maar in 1530 kwam de stad weer in handen van de Medici en moest Michelangelo onderduiken. Paus Clemens VII – wiens achternaam oorspronkelijk De’ Medici was – had de kunstenaar ter dood veroordeeld.
Hoewel Michelangelo (1475-1564) moest onderduiken, duurde het niet lang voordat hij weer voor de De’ Medici-paus mocht werken.
Conservator Dal Poggetto was de eerste die concludeerde dat Michelangelo zich in 1530 moest hebben verstopt in de kolenkelder van de kapellen om te wachten tot de Medici gekalmeerd waren.
‘Natuurlijk was Michelangelo bang,’ zei Monica Bietti, toenmalig directeur van de Medici-kapellen, in 2017 tegen National Geographic.
‘Hij was een genie. Wat kan hij daar doen? Alleen tekenen,’ constateerde Bietti.
Na ongeveer twee maanden werd het doodvonnis nietig verklaard. Michelangelo kon weer vrij rondlopen en bovengronds verder werken.
De theorie dat Michelangelo de man achter de prachtige tekeningen in de kolenkelder was, wordt ondersteund door het feit dat veel ervan lijken op zijn eigen meesterwerken. Zo zien we delen van het standbeeld David (voltooid in 1504) en figuren uit de Sixtijnse Kapel (geschetst in 1512). Bietti denkt dat hij de periode misschien gebruikte om te filosoferen over zijn leven.
Bekijk beelden van de prachtige kelder:
Openbaar toegang is beperkt
Niet iedereen gelooft echter dat de muurtekeningen kunnen worden toegeschreven aan de grote kunstenaar – vooral omdat sommige tekeningen duidelijk een lagere artistieke kwaliteit hebben.
Michelangelokenner William Wallace van de Washington University denkt bijvoorbeeld dat de kamer gebruikt kan zijn als pauzeruimte voor Michelangelo en zijn leerlingen toen ze werkten aan de Medici-kapellen in de jaren 1520. De leerlingen konden dan naar beneden gaan en oefenen met schilderen.
Wallace geeft echter toe dat sommige tekeningen toch van Michelangelo zelf zouden kunnen zijn, maar het is bijna onmogelijk om te weten welke.
‘Of alle tekeningen nou van Michelangelo zijn of niet, het is een van de belangrijkste voorbeelden die we hebben van 16e-eeuwse muurkunst,’ zei Paola D’Agostino, directeur van het Nationaal Museum Bargello, tegen de Italiaanse omroep RAI.
Het lijdt geen twijfel dat de ruimte zowel uniek als ongelooflijk mooi is na de grote renovatie.
Er zal echter maar beperkt toegang zijn voor het publiek. De ruimte is slechts 10 meter lang en 3 meter breed, dus om de tekeningen – die met houtskool zijn gemaakt – te beschermen, krijgen slechts per week slechts honderd mensen toegang, in groepjes van vier.
En voor tickets moet je opschieten, want voorlopig is de opening slechts een experiment dat zal lopen tot maart volgend jaar.