Elke dag spelen zich in Jeruzalem wonderlijke taferelen af die je in andere steden niet ziet. Groepen christelijke pelgrims staan te bidden op de plek waar volgens een informatiebord Jezus viel met het kruis.
Tussen hen door lopen orthodoxe joden met oorlokken en zwarte hoed op, gekleed in een lange jas, die op weg zijn naar de Klaagmuur. En tegenover hen roept de muezzin door de luidsprekers van de minaretten moslims op tot gebed.
Maar liefst drie wereldgodsdiensten beschouwen Jeruzalem als heilige stad, en er zijn meer heiligdommen dan waar ook: de Klaagmuur, Tempelberg, het graf van Jezus ... De vele religieuze plekken trekken pelgrims en nieuwsgierige toeristen aan, en in de wirwar van straatjes in het oude stadsdeel klinken dan ook talen uit de hele wereld.
De gelovigen leven in betrekkelijke vrede samen. Maar de vrede is broos, want in geen enkele andere stad is er zo veel bloed vergoten uit naam van God.
De drie religies zijn ontstaan uit het vroege jodendom en baseren zich grotendeels op dezelfde geschriften.
En ze houden alle drie al eeuwen hardnekkig vast aan hun aanspraak op dezelfde heiligdommen.
Bij elke verovering zijn er synagogen, moskeeën en kerken verwoest of aangepast aan de smaak van de nieuwe overwinnaar.
Gaandeweg zijn de bijbelse en de stadsgeschiedenis zo verweven geraakt dat zelfs historici moeite hebben zaken te onderscheiden als een archeologische vondst weer aanleiding is tot verhitte discussies.
Jeruzalem is aangelegd op rotsgrond, maar gebouwd op geloof. Daarom laat een wandeling niet alleen een oeroude stad, maar ook de geschiedenis van drie godsdiensten zien.
1 miljoen gebeden per jaar voor Klaagmuur
Na een controle hebben gelovigen en toeristen vrij toegang tot de Klaagmuur.
In het zwart geklede orthodoxe joden prevelen al wiegend gebeden bij de Klaagmuur.
Ze bidden of ze ooit de tempel mogen herbouwen die koning Salomo volgens hun geloof 3000 jaar geleden op de Tempelberg stichtte.
Andere gelovigen raken devoot de grote muurstenen aan, die meer symboliek in zich dragen dan wat dan ook in Jeruzalem.
De Klaagmuur is de heiligste plek van de joden, en in elke kier tussen de stenen zijn opgevouwen papiertjes gestopt.
Gebeden aan Jahwe – God – om genezing, succes in het zakenleven of geluk in de liefde. Elk jaar worden er een miljoen briefjes uit de muur gehaald die vervolgens in heilige grond worden begraven.
De Klaagmuur is toegankelijk voor iedereen, maar bezoekers moeten eerst door een poortje om te controleren of ze geen wapens bij zich hebben.
De Tempelberg is voor zowel joden als moslims heilig
In 1119 werd de Al-Aqsamoskee het hoofdkwartier van de tempeliers.
Op enkele minuten van de Klaagmuur loopt een overdekte loopbrug naar een betegeld plateau boven op de Tempelberg. Daar bevinden zich twee islamitische gebouwen op de plek waar orthodoxe joden zo graag hun tempel willen herbouwen.
Beide geloven kennen het verhaal dat Abraham werd gevraagd om zijn zoon Izak – in de Koran Ibrahim en zijn zoon Ismaël – te offeren op de top van de berg.
Voor moslims is het ook de plaats waar Mohammed door aartsengel Gabriël ten hemel werd gevoerd.
Toen Jeruzalem in 638 in handen van de moslims viel, zetten die er daarom de Al-Aqsamoskee en later de Rotskoepel neer, die samen na Mekka en Medina de heiligste plaats van de moslims vormen.
De Rotskoepel is gebouwd op de Tempelberg. De islamitische traditie stelt dat Mohammed vanaf hier naar de hemel reisde.
Toen de kruisvaarders Jeruzalem innamen, richtten ze de Rotskoepel in als kerk. De tempeliers vestigden zich in de Al-Aqsamoskee.
Het verhaal gaat dat zij kapitalen uitgaven aan het bouwen van tunnels in de berg op zoek naar de Ark. Ze moesten het zoeken staken toen Saladin in 1187 de stad veroverde en de berg weer in bezit van de moslims kwam.
Pelgrims volgen hun Verlosser
Christenen uit de hele wereld volgen in Jezus’ voetsporen de Via Dolorosa, ook al is de route relatief nieuw.
Jaarlijks trekken duizenden pelgrims naar Jeruzalem om de lijdensweg van Jezus naar Golgotha te gaan, de plaats van zijn kruisiging.
Volgens de Bijbel moest Jezus zelf zijn kruis dragen over de kruisweg, de Via Dolorosa.
De gereconstrueerde route kronkelt door de wirwar van smalle straatjes in het oude Jeruzalem.
Op de gevels langs de route zijn negen plekken gemarkeerd – van Jezus’ veroordeling en het opzetten van de doornenkroon tot de derde keer dat hij onder het kruis bezwijkt.
Groepen christenen uit de hele wereld – vaak met een groot kruis – stoppen bij elke gemarkeerde plek om samen de geloofsbelijdenis op te zeggen.
De route werd in 1850 vastgesteld, en zoals bij veel heiligdommen in Jeruzalem staan de archeologen sceptisch tegenover de authenticiteit – bijvoorbeeld omdat het straatniveau destijds een meter lager lag dan nu.
Christenen ruziën boven Jezus’ graf
Niets in deze kerk mag worden veranderd. Deze ladder staat er al 159 jaar.
De laatste vijf staties (haltes) op de Via Dolorosa bevinden zich in de koele, donkere Heilig Grafkerk.
Hier staan christenen in de rij om te bidden bij het kleine altaar dat is gebouwd boven de plek waar Jezus zou zijn begraven.
De kerk is de heiligste plek van het christendom.
Om die reden wordt er een van de felste godsdienstoorlogen van Jeruzalem uitgevochten, door de Grieks-orthodoxe, rooms-katholieke, Syrisch-orthodoxe, Armeens-orthodoxe, Koptische en Ethiopische Kerk.
Eeuwen strijden ze al om het recht de kapellen en de heiligdommen van de kerk te beheren. In 1192 moest de kerk de sleutels afstaan aan een islamitische – en dus neutrale – familie, die de kerk sindsdien beheert.
In 1834 vielen er bij een verhitte vergadering 300 doden en in 1852 moest de sultan de gemoederen tot bedaren brengen met het decreet ‘status quo’ – niets wordt veranderd.
Sindsdien staat de tijd stil. Zo staat er net als in 1852 een ladder tegen de kerkgevel. Als hij van ouderdom uit elkaar valt, komt er op exact dezelfde plek een nieuwe ladder te staan.
Pontius Pilatus waste handen in stadsmuseum
In de tijd van Jezus huisvestte de citadel het hoogste Romeinse bestuur. Misschien ook Pontius Pilatus, die volgens de Bijbel Jezus ter dood veroordeelde.
Jeruzalems citadel torent letterlijk uit boven het oude stadsdeel vlak bij de stadsmuur.
Elke vestingtoren huisvest een tentoonstelling gewijd aan een van de beslissende perioden in de woelige geschiedenis van de stad.
De citadel heeft zelf ook een prominente plek in de stadshistorie.
Volgens een aantal historici waste Pontius Pilatus hier symbolisch zijn handen, toen hij noodgedwongen het doodvonnis over Jezus uitsprak.
Archeologische opgravingen in de citadel bevestigen dat de plek door zijn hoge ligging voor de wisselende heersers van de stad als vesting diende, ook in de tijd van de Bijbel.
Een van hen was de bouwlustige koning Herodes, de de vesting van drie imposante torens voorzag – meer ter bescherming van zijn nabijgelegen praalpaleis dan van de stadsbewoners.
Een van de torens staat er nog en biedt een prachtig uitzicht over de daken van de stad.
Koning David maakte Jeruzalem tot hoofdstad
Er zijn 3000 jaar oude ruïnes gevonden in de Stad van David. Of koning David hier echt regeerde, is een kwestie van geloof.
In museum- en opgravingscomplex de Stad van David zijn ruïnes blootgelegd van ruim 3000 jaar oude gebouwen, de resten van een nederzetting die lang voor de bouw van de huidige ‘oude’ stad in Jeruzalem in verval was geraakt.
In de 3D-bioscoop van het museum wordt verteld over de Joodse koning David, die de nederzetting in 1000 v.Chr. veroverde en deze tot hoofdstad maakte. Hiervandaan regeerde hij ruim dertig jaar en wist hij vijanden buiten te houden en strijdende stammen onder de duim te houden.
Davids zoon, de wijze Salomo, liet boven zijn paleis op de berg een tempel bouwen: de tempel die orthodoxe joden willen herbouwen.
Of de David en Salomo uit de Bijbel echt in de Stad van David woonden, is een kwestie van geloof.
Enkele bronnen bevestigen dat er een historische koning David heeft bestaan, maar er zijn nog geen bewijzen gevonden die hem in verband brengen met de ruïnes.
Het staat echter vast dat Jeruzalems duizenden jaren oude oorsprong in de Stad van David ligt.
Berg van de doden
Op de Olijfberg liggen duizenden joodse graven. De moslims begraven hun doden aan de voet van de Tempelberg.
Voor moslims en joden is de Olijfberg een geliefde begraafplaats, omdat hier op de dag des oordeels als eerste de doden tot leven zullen worden gewekt.
De zuidwestelijke helling van de berg is daarom bezaaid met tienduizenden Joodse grafstenen, en aan de voet van de berg ligt het kerkhof van de moslims.
Volgens orthodoxe joden openbaart de Messias zich hier op de dag des oordeels om de doden door de Gouden Poort naar de Tempelberg te leiden.
Moslims hebben een vergelijkbare voorstelling van een wederopstanding.
Volgens beide tradities moeten de doden dan over het scherp van een mes of een smalle brug van de Olijfberg naar de Tempelberg lopen. De rechtvaardigen slagen voor de test, de anderen falen.
Maar hier houdt de eensgezindheid op. In 1541 gaf de Ottomaanse sultan Süleyman het bevel om de Gouden Poort dicht te metselen. Voor de opening liet hij een islamitisch kerkhof aanleggen om het de joodse Messias nog moeilijker te maken de Tempelberg te bereiken.
De dichtgemetselde Gouden Poort getuigt net als vele andere monumenten nog steeds van de conflicten die de stad al sinds de stichting achtervolgen.
Ga ondergronds bij de muur
De Klaagmuur loopt onder de grond langs de westzijde van de tempel.
Vanaf het plein voor de Klaagmuur kun je een rondleiding doen die een meter onder de grond en duizenden jaren terug in de geschiedenis gaat.
De Klaagmuur is namelijk maar een klein deel van de steunmuur van de Tempelberg.
Onder de straat gaat de muur nog 485 meter verder. Tijdens de rondleiding blijkt waarom de Romeinen in 70 n.Chr. niet de gehele tempel van Herodes konden verwoesten: de arbeiders hadden ruim 500 ton zware rotsblokken uitgehakt en aangebracht, en dat was toch te veel voor de Romeinen.
http:// international.aish.com/
3000 jaar strijd om de Tempelberg
Het centrum van de strijd om Jeruzalem is de Tempelberg. Volgens de joodse traditie bouwde koning Salomo hier een prachtige tempel, waarin onder andere de Ark stond.
1000 v.Chr. Volgens het Oude Testament verovert de Joodse koning David een plaats aan de voet van de Tempelberg en maakt hij deze tot hoofdstad. Zijn zoon, koning Salomo, bouwt op de berg de eerste tempel, waar de Ark des Verbonds komt te staan.
587-445 v.Chr. Volgens de Bijbel wordt Jeruzalem door de Babyloniërs geplunderd en wordt de tempel verwoest. Pas als de Perzen de Babyloniërs verslaan, mogen de Joden terug naar de stad, waar ze beginnen met de bouw van de tweede tempel.
63 v.Chr. Jeruzalem komt onder Romeins bestuur. Koning Herodes regeert van 37 tot 4 v.Chr. over de stad en laat de tempel sterk uitbreiden. De top van de Tempelberg wordt zelfs helemaal afgevlakt.
70 n.Chr. Na vier jaar verbeten strijd slaan de Romeinen een Joodse opstand neer. De tweede tempel brandt af. Een restje steunmuur blijft als enige staan.
638 n.Chr. Jeruzalem valt in handen van de moslims. In 638 bouwen deze de Al-Aqsamoskee op de Tempelberg en in 691 de Rotskoepel.
1099 Op 7 juni 1099 leggen kruisvaarders een kordon rond Jeruzalem en na vijf weken vallen ze de stad binnen. De inwoners van de stad worden afgeslacht. Later nemen de tempeliers de Al-Aqsamoskee in bezit als hoofdkwartier van hun orde.
1187 De islamitische generaal Saladin herovert Jeruzalem en slaat een tegenaanval geleid door Richart Leeuwenhart af. Saladin laat echter wel christelijke pelgrims in de stad toe.
1516-17 De Ottomanen veroveren Jeruzalem en sultan Süleyman de Prachtlievende bouwt diverse indrukwekkende bouwwerken. Het meest opvallend zijn de stadsmuren en de poorten naar het oude stadsdeel.
1948 De staat Israël wordt gesticht, maar de Israëli’s krijgen alleen over het westelijke deel van Jeruzalem de macht. Het oostelijke deel komt onder Jordaans bestuur.
1967 Na de Zesdaagse Oorlog krijgt Israël de macht over heel Jeruzalem. De moslims krijgen echter de zeggenschap over de Tempelberg.