Jean-Jacques Rousseau (1712 - 1778): Levensloop
Geboren: Genève in Zwitserland.
Studie: Geometrie, filosofie, astronomie en muziek.
Was: Filosoof, componist en secretaris bij de Franse ambassade in Venetië.
Bekendste werk: Émile beschrijft Rousseaus theorie over de vrije opvoeding.
Burgerlijke staat: Ongetrouwd en vader van vijf kinderen, die hij in een weeshuis achterliet.
‘De mens is vrij geboren.’ Jean-Jacques Rousseau
Rousseau: Belangrijkste ideeën
In de villa Les Charmettes in Zuid-Frankrijk beleefde Rousseau zijn ‘korte, gelukkige tijd’ met Mme De Warens.
Beschaving is schadelijk!
De mens leidde in de natuur een ingetogen en vrij leven. Mettertijd ontwikkelden we verstand en leerden we samenwerken, wat kans bood op een beter leven.
De samenwerking had echter ook slechte kanten: als mensen zich met elkaar vergeleken, werden ze inhalig en machtsbelust.
Gelijkheid geeft vrijheid
De natuurlijke toestand kan niet hersteld worden, maar de mens moet de maatschappij zo inrichten dat iedereen zo vrij mogelijk is.
In de moderne samenleving kan vrijheid alleen worden bereikt als de wet iedereen gelijk behandelt. De belangrijkste taak van de gemeenschap is de vrijheid en gelijkheid van het individu waarborgen via het collectief.
Een natuurlijke opvoeding
Een vrije samenleving vereist vrije burgers. Het omgaan met die vrijheid leer je tijdens de opvoeding.
Het belangrijkste principe is dat volwassenen kinderen zo weinig mogelijk moeten beïnvloeden, omdat ze van nature perfect zijn.
In de eerste jaren moet de opvoeder een kind veel fysieke vrijheid geven, zodat het leert dat het de baas is over zijn of haar eigen lichaam.
Als het kind 12 is, moet het abstract leren denken. Kennis halen kinderen niet uit boeken, maar uit hun eigen ervaringen.
De volwassene moet de jongere steunen bij het vormen van een mening zonder zich iets aan te trekken van anderen, maar rekening houden met anderen is welbelangrijk.
Maar vooral moeten kinderen zelfstandig leren denken. Dat is een breuk met het idee dat kinderen gevormd moeten worden om een bepaalde rol te vervullen en weerspiegelt de wereld van de 18e eeuw, die veranderlijk en onvoorspelbaar is.
Rousseau beïnvloedde de opvoeding
... omdat de Émile de basis vormde voor 19e-eeuwse Duitse ideeën over spelen en beweging als onderdeel van het onderwijs.
Zijn opvoedingsmethode brak door in de jaren 1960, toen kinderen steeds meer zelf mochten bepalen en zich zelfstandig konden ontplooien.
Weinig mensen weten ...
... dat Rousseau lelijk gewond raakte toen hij in 1776 onder de voet gelopen werd door een Deense dog. Tijdens een wandeling in Parijs stuitte hij in een smalle straat op een koets.
Om niet overreden te worden sprong de filosoof opzij, maar hij kwam in botsing met de hond, die naast de koets rende.
Rousseau liep een hersenschudding op en hield er mogelijk blijvend hersenletsel aan over. Zijn dood twee jaar later kan een gevolg zijn geweest van dit ongeluk.