In de stad Atlixco in Mexico gaan al jaren geruchten over een verdwenen tempel, die eeuwen voordat de Spaanse veroveraars begin 16e eeuw naar het gebied kwamen, zou zijn gebouwd.
Volgens de plaatselijke legende was de tempel gebouwd op de top van de berg San Miguel, waar nu een katholieke kapel staat gewijd aan de aartsengel Michaël.
Ondanks de hardnekkige geruchten was er nooit archeologisch bewijs gevonden van de tempel, en archeologen dachten dat het maar een mythe was – tot nu.
Recent onderzoek, uitgevoerd door het Mexicaanse Nationaal Instituut voor Antropologie en Geschiedenis (INAH) in opdracht van het ministerie van Cultuur, heeft sporen van de tempel blootgelegd.
Het eerste bewijs kwam tevoorschijn bij een restauratie van de verlichting van de kapel en de paden die de berg op leiden. Een team van onderzoekers onder leiding van de INAH-archeologen Miguel Medina Jaen en Carlos Cedillo Ortega vond mysterieuze voorwerpen in de grond – stenen werktuigen, sieraden en aardewerken potten. Ze realiseerden zich al snel dat deze niet door Spanjaarden waren gemaakt.
De artefacten waren afkomstig van het Midden-Amerikaanse Nahuavolk en meer dan 1000 jaar oud. De archeologen vonden ook sporen van kuilen vol aarde en stenen – waarschijnlijk een poging om de rotsachtige bergtop te egaliseren.
25 cm onder de grond al sporen van de tempel
Na de eerste vondsten mochten de onderzoekers gaan graven in en rond het atrium van de kapel zelf. Slechts 25 centimeter onder de grond stuitten ze op de overblijfselen van een kalksteen- en zandvloer van een tempel die stukken ouder was dan de christelijke kapel. En bij een andere opgraving bij een van de kapelmuren vonden de onderzoekers bewijs van een soortgelijke precolumbiaanse vloer op 90 centimeter diepte.
Volgens het INAH bevestigen de vondsten dat ‘er inderdaad een teocalli (‘tempel’ in de Azteekse taal Nahuatl, red.) op de berg San Miguel heeft gestaan en dat deze minstens twee bouwfasen heeft gekend.’
De opgraving net buiten de kapel onthulde sporen van meer dan 1000 jaar oude vloeren.
Wanneer de oude tempel precies is afgebroken, is onbekend. Maar het gebeurde waarschijnlijk in het kader van de bouw van de huidige kapel. De katholieke kapel werd in de 18e eeuw gebouwd en is met zijn mooie geel-witte gevel een van de meest opvallende bezienswaardigheden van Atlixco.
De kapel is ook onderdeel van het jaarlijkse festival Huey Atlixcáyotl, dat de precolumbiaanse geschiedenis van het gebied viert met dansen, liederen en muziek van de Nahua.
Een grote groep mensen danst de San Miguel op, en voor de kapel wordt de Xochicihuatl (bloemenvrouw) van het jaar gekroond. Op deze manier zijn de katholieke en inheemse cultuur al jaren met elkaar verstrengeld. En die verstrengeling wordt nog eens benadrukt door de recente archeologische ontdekking van de oorspronkelijke tempel op de berg.
Op zoek naar de tempelgod
Op dit moment is het niet duidelijk aan welke god de tempel was gewijd, maar de archeologen houden het voorlopig op Quetzalcóatl (god van wijsheid, dood en wederopstanding), Tláloc (god van de regen) of Xōchipilli (god van spel, dans en festiviteiten).
Er zijn echter meer opgravingen nodig om definitieve conclusies te kunnen trekken.
‘De sporen die duidelijk kunnen maken welke god hier werd aanbeden, liggen nog onder de kapel,’ schrijft INAH in zijn persbericht. ‘Maar zelfs met deze onzekerheid zal onze archeologische bevestiging van de oude legende helpen om de identiteit van de lokale bevolking van Atlixco te versterken.’