Nieuwe theorie: Middeleeuwers openden graven om doden te eren
Een macaber middeleeuws ritueel moest de familieband versterken en was een eerbetoon aan overleden familieleden.
Middeleeuwse graven werden heropend om de doden te eren.
Het was grafroof.
Dat was altijd de conclusie als archeologen op een middeleeuws graf stuitten dat jaren na de dood van de overledene was geopend.
Een nieuwe Nederlandse studie zet daar echter vraagtekens bij.
Volgens deze onderzoekers ging het er niet om het graf te plunderen, maar om de dode te eren.
Een gemeenschapsritueel
In de middeleeuwen werden mensen vaak begraven met waardevolle voorwerpen, zoals sieraden, wapens en keramiek. De graven waren daardoor ware schatkamers voor potentiële grafrovers.
Maar promovenda Martine van Haperen van de Universiteit van Leiden, die onderzoek deed naar 1300 middeleeuwse graven, ontdekte dat alleen de voorwerpen die in de middeleeuwen een belangrijke symbolische betekenis hadden uit het graf waren weggehaald.
‘De heropening was vermoedelijk vaak een gemeenschapsritueel: mensen kwamen samen bij het graf, haalden herinneringen op en verzamelden memorabilia of relieken,’ aldus Martine van Haperen.
Eerbetoon aan de overledene
De 1300 onderzochte graven komen van 11 kerkhoven in Nederland en België. 40 procent van de graven was binnen een paar jaar na de begrafenis heropend, en het grootste deel van de overledenen betrof mannen.
Martine van Haperen legt uit dat mensen in de middeleeuwen vooral de afstamming via de vader belangrijk vonden.
‘Dit zou kunnen verklaren waarom graven met typisch mannelijke objecten vaker geopend werden. Zo konden de gravers als legitieme erfgenamen hun machtspositie versterken.’