Met dank aan een oud krantenbericht: Archeologen vinden vergeten necropolis uit steentijd

Een Schotse archeoloog was bezig met een onderzoek toen hij een krantenbericht uit 1896 tegenkwam over een jongen die een aantal mysterieuze skeletten had gevonden. Het leidde hem naar een van de belangrijkste ontdekkingen uit zijn carrière.

Holm, Orkney, steentijdgraf

De onderzoekers denken dat de kamers in de steentijd niet alleen werden gebruikt voor begrafenissen, maar ook voor rituelen.

© National Museums Scotland

De Schotse archeoloog Hugo Anderson-Whymark was druk bezig met ander werk toen hij stuitte op een artikeltje in een krant uit 1896.

Een jongen in Holm op de Orkneyeilanden had een deel van een stenen knots en acht skeletten gevonden, meldde de krant. Het bericht wekte Anderson-Whymarks nieuwsgierigheid, want hij had nog nooit gehoord van deze vondst, die erg indrukwekkend klonk.

De informatie in het artikel was summier en onthulde niet hoe oud de vondsten zouden zijn en ook geen andere details. Toch besloot de archeoloog nader onderzoek te doen.

Met de hulp van studenten van de Universiteit van Central Lancashire, lokale vrijwilligers en de spaarzame informatie in de krant lokaliseerde Anderson-Whymark de vindplaats al snel.

En hij werd niet teleurgesteld.

Zodra de archeologen de bovenste lagen grond verwijderden, kwam er een enorme tombe in zicht.

Het graf had een diameter van 15 meter.

Een 7 meter lange gang leidde de constructie in, die bestond uit een rechthoekige stenen kamer en zes zijkamers.

In de zijkamers vonden de archeologen 14 skeletten van mannen, vrouwen en kinderen.

Twee van de doden leken elkaar te omhelzen.

Skara Brae, Orkney, steentijd

De Orkneyeilanden zijn rijk aan monumenten uit de steentijd. Hier zie je het interieur van een huis in Skara Brae, een nederzetting op het hoofdeiland Mainland.

© S. Marshall

Grafheuvel domineerde het landschap

De archeologen dateren de tombe rond 3000 jaar v.Chr.

Onderzoek wees tevens uit dat het graf, behalve de ondergrondse kamers, ook een stenen structuur boven de grond heeft gehad.

Uit bronnen blijkt dat het bovenste gedeelte in de 18e en 19e eeuw werd gesloopt en dat de stenen waren gebruikt voor een lokaal gebouw, dat later weer is afgebroken.

Nadat de stenen waren verwijderd, raakte het graf in de vergetelheid, totdat de archeologen het herontdekten.

‘Het is echt een technisch hoogstandje. De graftombe moet in zijn oorspronkelijke vorm heel opvallend zijn geweest in het landschap en de stenen constructie binnenin moet erg indrukwekkend zijn geweest,’ zegt Anderson-Whymark in de Britse krant The Guardian.

Zijn collega’s en hij willen de komende tijd DNA-analyses uitvoeren om erachter te komen of de doden familie van elkaar waren en om het graf te vergelijken met vondsten in graven uit dezelfde periode op de Orkneyeilanden.