Shutterstock
Rungholt, Sint-Marcellusvloed, Eerste Grote Mandrenke

Kerk uit mythische stad ontdekt onder Waddenzee

Jaren werden verhalen over de verdwenen Deense middeleeuwse stad Rungholt als fabeltjes beschouwd. Maar met geavanceerde gradiometrie is nu de kerk van de stad ontdekt op de bodem van de Waddenzee.

De bewoners van de Deense Waddenkust kennen het verhaal wel. Op de plek waar nu het eiland Strand ligt, bevond zich ooit de rijke handelsplaats Rungholt. Mensen kwamen er van heinde en verre naartoe om te handelen in onder meer zout, barnsteen en koeien.

Maar op 16 januari 1362 hield alles op.

Tijdens een westerstorm verging de hele stad met zijn duizenden inwoners in één nacht.

Hoewel de overstroming goed gedocumenteerd was, werden Rungholt en de Eerste Grote Mandrenke, zoals de ramp werd genoemd, jaren gezien als een mythe à la Atlantis.

Maar in 1921 werden door veranderingen in de getijden de resten van de stad plotseling zichtbaar. En nu zijn Duitse archeologen begonnen met het onderzoek naar de verdronken middeleeuwse stad.

Rungholt, Sint-Marcellusvloed, Eerste Grote Mandrenke

Op een kaart uit 1652 zie je het Deense Waddengebied vóór (r) en na (l) de stormvloed.

© Johannes Mejer

Techniek kijkt door modderbanken heen

Het onderzoek wordt door onder meer archeologen van de Johannes Gutenberg Universität in Mainz uitgevoerd met behulp van gradiometrie, waarbij de magnetische fluctuaties onder de grond worden gemeten, en seismiek, waarbij de bodem met geluidsgolven wordt afgezocht.

Zo kan er diep in de bodem van de Waddenzee worden gezocht, waar een dikke laag modder op ligt. En de Duitsers hebben flink wat gevonden, zoals een afwateringsinstallatie, een dijk en twee kleine kerkjes.

Maar de indrukwekkendste vondst is de grote kerk van Rungholt, van 40 bij 15 meter. Het is het grootste bouwwerk in het onderzochte gebied van circa 10 km2.

De onderzoekers moeten echter doorwerken, want de middeleeuwse stad onder de modder erodeert snel.

‘Dat is ook duidelijk te zien rondom de kerk, dus we moeten het onderzoek hier dringend intensiveren,’ zegt Hanna Hadler van de Johannes Gutenberg Universität.

Rungholt, Sint-Marcellusvloed, Eerste Grote Mandrenke

Archeologen lopen over de bodem van de Waddenzee met het grote gradiometrische instrument.

© Dirk Bienen-Scholt