In 2000 ontdekte het Europees Instituut voor Onderwaterarcheologie (IEASM) de indrukwekkende oude havenstad Thonis-Heracleion voor de Egyptische kust van de Middellandse Zee.
Sindsdien zijn er ook schepen, aardewerk, beelden ontdekt, maar nu hebben archeologen misschien wel de grootste ontdekking in de onderwaterstad tot nu toe gedaan.
Toen de onderwaterarcheologen een kanaal bij de stad onderzochten, vonden ze een verzonken tempel en een heiligdom vol oude schatten, respectievelijk geofferd aan de god Amon en de godin Aphrodite.
De tempel, die volgens het instituut gedeeltelijk instortte ‘tijdens een catastrofale gebeurtenis halverwege de 2e eeuw v.Chr.,’ was van groot belang in het oude Egypte, want hier gingen de farao’s naartoe om hun titel en macht als universele koning van de Egyptenaren te ontvangen van Amon, die vaak werd beschouwd als de machtigste van de Egyptische goden.
Egyptische havenstad zat vol Grieken
Tegenwoordig ligt Thonis-Heracleion onder water in de Baai van Aboukir, ongeveer 7 kilometer uit de kust van Egypte. De stad, die op verschillende eilanden aan het einde van de Nijldelta was gebouwd, was eeuwenlang de belangrijkste havenstad van Egypte, totdat Alexander de Grote Alexandrië stichtte in 331 v.Chr.
In de stad verkochten ook veel Griekse handelaren hun goederen, dus er was een sterke Griekse invloed en verschillende Griekse geschiedschrijvers noemen de stad. Rond 100 v.Chr. werd het gebied echter getroffen door een zware aardbeving en een stijgende zeespiegel. Zo’n 110 km2 van de Nijldelta ging ten onder, inclusief de belangrijkste handelsstad.
Bij het heiligdom voor de godin Aphrodite vonden archeologen een bronzen kruik in Griekse stijl in de vorm van een eend en verschillende stukken versierd aardewerk.
Maar door de ramp is de stad nu een goudmijn voor onderwaterarcheologen, en deze vondsten bewijzen dat maar weer.
In de tempel voor Amon hebben archeologen een aantal zilveren instrumenten voor religieuze rituelen, gouden sieraden en albasten doosjes gevonden die ooit werden gebruikt om parfum of zalf in te bewaren.
De duikers vonden ook ondergrondse structuren rond de tempel, ondersteund door goed bewaard gebleven houten palen en balken uit de 5e eeuw v.Chr.
‘Het is heel bijzonder om zulke fragiele artefacten te mogen ontdekken die intact zijn gebleven ondanks de omvang van de ramp,’ zegt Franck Goddio, voorzitter van IEASM en onderzoeksleider, in een persbericht.
Ten oosten van de tempel vonden archeologen een Grieks heiligdom gewijd aan Aphrodite, de godin van de liefde. Ook hier lagen talloze voorwerpen, waaronder geïmporteerde bronzen en keramische voorwerpen.
‘Dit laat zien dat de Grieken, die tijdens de 26e dynastie (tussen 688 v.Chr. en 525 v.Chr.) in de stad mochten handelen en wonen, ook heiligdommen mochten bouwen voor hun eigen goden,’ zegt Goddio.
Het heiligdom bevatte ook een verborgen verzameling Griekse wapens. Dit wijst erop dat Griekse huurlingen de belangrijke toegang tot Egypte vanuit de Middellandse Zee verdedigden.
De archeologen vonden ook verschillende gouden sieraden en een amulet met het Oog van Horus. Het amulet werd door de Egyptenaren gebruikt voor bescherming tegen boze geesten.