Archeologen hebben vijf vrouwelijke kleifiguren gevonden, verstopt in een gat in de Verteba-grot in de regio Borsjtsjiv in Zuidwest-Oekraïne.
De beeldjes zijn gedateerd op ongeveer 3000 v.Chr. en de archeologen denken dat ze gemaakt zijn door de mysterieuze Tripoljecultuur, die in het laatste deel van de steentijd tot en met de bronstijd (6000-2750 v.Chr.) in een groot deel van Oost-Europa leefde.
Archeologen van het plaatselijke geschiedenismuseum deden de vondsten onder leiding van Mykhailo Sokhatskyi, directeur van het museum en vooraanstaand onderzoeker van de Tripoljecultuur.
De Verteba-grot wekt al lang de interesse van onderzoekers en heeft tot zoveel vondsten geleid, dat hij vaak wordt aangeduid als het ‘Pompeï van Dnjestr’, naar de nabijgelegen rivier.
De grot, die in 1829 werd ontdekt, heeft meer dan 8 kilometer aan gangen, die ruim 800 jaar door de Tripoljecultuur zijn gebruikt.
Er zijn nog geen openbare beelden van de vrouwelijke figuren, maar ze zouden lijken op beeldjes die daar eerder gevonden zijn. Deze beelden zijn in 2016 gevonden.
Cultuur is nog steeds een mysterie
De nieuwe beeldjes werden waarschijnlijk gebruikt voor rituelen, en archeologen denken dat het talismannen waren om mensen te beschermen tegen het kwaad – mogelijk omdat het beeldjes van godinnen zijn. Het meest raadselachtige is echter dat de beeldjes in een grotwand zaten en ongebruikelijk verzegeld waren:
‘Vrouwelijke figuren zijn niet zeldzaam voor de cultuur, maar deze werden vergezeld door de slagtanden van een wild zwijn,’ zegt Sokhatskyi, die benadrukt dat deze opstelling nooit eerder in Oost-Europa is gezien.
Vondsten van wilde zwijnen zijn zeldzaam in de Tripoljecultuur, maar Sokhatskyi legt uit dat het volk graag oude culturele tradities nieuw leven inblies. In hun keramiek imiteerden ze bijvoorbeeld oudere keramiekstijlen.
De onderzoeker suggereert daarom dat er misschien een oude cultuur was die wilde zwijnen vereerde rond de Verteba-grot, en dat de Tripoljecultuur de cultustraditie van dat gebied gewoon overnam.
Eigenlijk is de nieuwe ontdekking de zoveelste reden dat de Tripoljecultuur zo ongrijpbaar is. De cultuur stichtte bijvoorbeeld grote nederzettingen, maar die bestonden slechts ongeveer 60 à 80 jaar voordat ze om onbekende redenen werden vernietigd of platgebrand.
Het is ook onzeker waarom de onherbergzame Verteba-grot zo belangrijk was in de cultuur, want als woonplaats moet de plek zeer onaangenaam zijn geweest. Het is logischer dat de grot gebruikt werd voor religieuze rituelen.
Hopelijk dragen alle recente vondsten bij aan een beter begrip van de cultuur die Oost-Europa, en vooral het vroege Oekraïne, heeft gevormd.
De Tripoljecultuur staat onder meer bekend om zijn fraaie keramiek, dat ook in de grot is gevonden.