5 redenen dat het korset beter was dan je denkt

Korset was voor sport en hard werk

Het korset was niets minder dan een gevangenis voor vrouwen, werd eind 19e eeuw gezegd.

‘Duizenden vrouwen snoeren zichzelf zo stevig in dat ze hun bovenlijf nauwelijks kunnen bewegen. Vaak moeten ze hun kapje eerst opzetten, omdat dat anders niet meer lukt,’ klaagde een lezer in 1891 in de Chicago Tribune.

Deze bewering was echter sterk overdreven, en in het victoriaanse Engeland droegen bijna alle vrouwen een korset.

Dit gold ook voor vrouwen van de arbeidersklasse, die er niet door weerhouden werden om te zwoegen in de fabrieken. Je kon ook prima fietsen en sporten met een korset.

De veters moesten echter niet te strak aangetrokken worden. Op termijn konden de spieren daardoor verzwakt raken, waardoor de korsetdraagsters uiteindelijk niet meer zelfstandig rechtop konden staan.

Korset kon scheve rug rechten

Als een korset te strak zat, konden de ribben in de verdrukking komen, maar het kledingstuk was ook een nuttig hulpmiddel tegen onder meer een scheve rug.

De aangeboren aandoening scoliose leidt ertoe dat de rug, van achteren gezien, de vorm van een S of C krijgt.

De Franse arts Ambroise Paré behandelde de ziekte al in de 16e eeuw met een steunkorset van ijzeren platen.

In de eeuwen daarna werd deze constructie verbeterd, en in 1835 ontwikkelden artsen een variant die mechanisch zo instelbaar was dat hij de kromming van de rug rechtte.

De methode wordt tot op de dag van vandaag toegepast. Het begint als de patiënt een tiener is: dan draagt hij of zij het korset twee of drie jaar lang wel 23 uur per dag. Het steunkorset is echter niet meer van ijzer.

Vulling en kussens hielden kou van het lijf

‘Praktisch’ is niet het eerste wat in je opkomt als je aan een korset denkt, maar het kledingstuk kwam goed van pas in strenge winters. Korsetten waren van dik, stevig katoen gemaakt en waren vaak versterkt met materialen als leer, die de kou op afstand hielden.

Vrouwen droegen ook een bijbehorende rok, die gequilt of geweven was met het isolerende paardenhaar.

Door de opvulling op de heupen en het achterste leek de taille smaller, wat het effect van het korset versterkte. Deze kussens waren gevuld met paardenhaar, dons of stro en hielpen ook tegen de kou.

Samen met een onderhemd en een ‘Parijse broek’, een onderbroek tot op de knieën, zorgde het korset ervoor dat een vrouw het zelfs in de vrieskou heerlijk warm had.

Officieren kregen rechte rug

Feministen doen het korset al tijden af als onderdrukkend, maar vrouwen waren niet de enigen die het kledingstuk droegen om hun figuur in model te houden.

In de 19e eeuw droegen veel officieren van het Britse leger een leren korset, dat speciaal gemaakt was voor mannen. Dit hield de buik binnenboord en leverde een rechte, mannelijke lichaamshouding op. Sommige mannen trokken het echter zo strak aan dat ze, net als de vrouwen, letsel opliepen aan hun ribben, zo blijkt uit skeletten uit Midden-Engeland.

Omdat korsetten als vrouwelijk werden gezien, werden de exemplaren voor mannen verkocht onder namen als The Buller en The Kitchener, naar Redvers Buller en Horatio Herbert Kitchener, beroemde generaals uit de oorlogen in Afrika.

Ingesnoerde buik gaf vrijheid

Het korset wordt wel opgevoerd als symbool van de onvrijheid van de victoriaanse vrouw, maar het kledingstuk kon ook juist meer vrijheid opleveren.

Dat gold bijvoorbeeld bij zwangerschap. Hoewel het baren van kinderen in de victoriaanse tijd als de belangrijkste functie van de vrouw werd gezien, kon je je niet in het openbaar vertonen met een zwangere buik. Werkende vrouwen werden ontslagen als ze zwanger raakten, want dan konden ze geen zwaar werk meer doen en hielden ze de werkdagen van 10 uur niet vol.

Voor vrouwen uit de bovenklasse betekende zwangerschap isolement, want volgens artsen moest een zwangere het bed houden.

Met een korset kon een vrouw haar zwangerschap maanden verborgen houden. Er waren speciale korsetten voor zwangeren, die het kind geen letsel toebrachten, minder strak zaten en flexibeler waren.