Majdi Fathi/NurPhoto via Getty Images
Man veegt met kwast over sarcofaag

Uniek: Romeinse sarcofagen en zeker 125 graven gevonden in Gaza

Onder een woonwijk in de Gazastrook is een enorm grafcomplex uit de Romeinse tijd blootgelegd. Onderzoekers hebben nu ook twee loden sarcofagen gevonden, die getuigen van de rijkdom en het belang van het gebied voor de Romeinen.

Archeologen hebben met de hulp van Palestijnse studenten twee loden sarcofagen en zeker 125 graftombes van hooggeplaatste Romeinen blootgelegd in Gaza.

Het hoofd van het ministerie van Oudheden van Gaza, Jamal Abu Reida, noemt de ontdekking ‘ongekend’.

Hij krijgt bijval van Fadel Al-A’utul, archeoloog aan de École Biblique et Archéologique Française en deelnemer aan de opgraving:

‘Dit is de eerste keer dat we in Palestina een begraafplaats met 125 graven hebben gevonden en de eerste keer in Gaza dat we twee loden sarcofagen hebben blootgelegd,’ zegt hij tegen Reuters.

2000 jaar oude begraafplaats duikt op tijdens bouwproject

Bouwvakkers stuitten al in januari 2022 op de eerste graven toen ze voorbereidingen troffen voor een nieuwe woonwijk in de Gazastrook.

Onlangs hebben experts van de École Biblique et Archéologique Française samen met Palestijnse archeologiestudenten de Romeinse necropool blootgelegd, die de naam Ard-al-Moharbeen heeft gekregen. Uit de eerste analyses blijkt dat de graven dateren uit de periode tussen 200 v.Chr. en 200 n.Chr.

Veel graven zijn extreem goed bewaard gebleven, en niets wijst erop dat er in de tussenliggende millennia grafrovers op bezoek zijn geweest.

Verschillende doden hebben nog steeds een munt in hun mond: in de Romeinse mythologie de tol voor de veerman die de overledene naar de onderwereld bracht.

Romeinse sarcofaag in het zand

De loden sarcofaag die als eerste werd gevonden, is versierd met motieven van druiven, bladeren en wijnranken. Op de tweede zijn dolfijnen afgebeeld.

© Première Urgence Internationale

De Franse ngo Première Urgence Internationale trainde de studenten en was medeorganisator van het project als onderdeel van hun inzet om cultureel erfgoed in Palestina te beschermen.

Necropool lag dicht bij rijke havenstad

In de oudheid lag de havenstad Anthedon op circa een kilometer van de vele graven – en zo’n 2 kilometer ten noorden van Gaza, waarvoor het als haven diende.

Onder de Grieken en Macedoniërs groeide de stad uit tot een belangrijk handelscentrum dat de provincies van het Midden-Oosten verbond met de rest van de Griekse wereld langs de Middellandse Zee en de Egyptenaren in het zuiden.

In 64 v.Chr. veroverde de Romeinse legerleider Pompeius de stad op de joodse koning Alexander Jannaeus. De pas ontdekte necropool was volgens de onderzoekers gereserveerd voor de Romeinse elite van de stad.

De twee sarcofagen die tot nu toe zijn opgegraven, zijn rijkelijk versierd met motieven als dolfijnen, wijnranken en druiven.

Volgens de onderzoekers geven de dolfijnen aan dat de begraven Romeinen vissers waren of op een andere manier betrokken waren bij de handel in de havenstad, terwijl de wijnranken een symbool zijn van het eeuwige leven.

De sarcofagen, die van lood zijn gegoten, zijn verzegeld en daardoor ‘uitzonderlijk goed bewaard gebleven’, aldus de onderzoekers.

Vanaf de 2e eeuw n.Chr. werden rijke Romeinen begraven in sarcofagen. Loden sarcofagen waren goedkoper dan marmeren doodskisten, die voorbehouden waren aan de absolute top van de Romeinse samenleving.

De archeologen hopen meer te weten te komen over Romeinse begrafenisrituelen als ze de sarcofagen en de necropool, die zeker 4000 vierkante meter beslaat, nader onderzoeken.