Legendarische theater van keizer Nero eindelijk gevonden in Rome

De machtsbeluste keizer Nero speelde lier toen Rome brandde, en trad graag op als acteur. Nu hebben archeologen waarschijnlijk zijn legendarische theater gevonden, waar toeschouwers werden opgesloten en verplicht applaudiseerden.

Luchtfoto van archeologische opgraving
© Soprintendenza Speciale Rome

Op een bouwterrein vlak bij het Vaticaan in Rome hebben archeologen de resten ontdekt van een oud theater, waarschijnlijk gebouwd door de laatste Romeinse keizer uit het geslacht van Julius Caesar en Augustus, Nero.

Romeinse historici als Plinius de Oudere schreven over het theater van Nero, maar archeologen hebben nog niet eerder kunnen achterhalen waar het zich bijna 2000 jaar geleden bevond.

De tienerkeizer Nero, die regeerde van 54 tot 68 n.Chr., zag zichzelf als een groot kunstenaar. En in zijn gloednieuwe theater moesten de Romeinen zich de creatieve uitingen van hun heerser laten welgevallen.

‘Als Nero zong, mocht niemand het theater verlaten, zelfs niet om de meest dringende redenen. Daarom zouden enkele vrouwen in het theater zijn bevallen, terwijl velen, uitgeput van het luisteren en juichen, van de muren sprongen omdat de toegangspoorten op slot waren, of ze speelden voor dood en werden naar buiten gedragen alsof ze begraven zouden worden,’ schreef de historicus Suetonius enkele decennia na Nero’s dood.

Nero pleegde zelfmoord toen hij ontdekte dat zijn lijfwacht zich tegen hem had gekeerd. ‘Welk een kunstenaar sterft er met mij!’ waren naar verluidt zijn beroemde laatste woorden.

Prestigieus paleis gevonden, maar geen theater

In anderhalf decennium had de keizer zich zeer impopulair gemaakt bij de elite van Rome. Liever speelde hij muziek en droeg hij poëzie voor dan dat hij het grootste rijk ter wereld leidde.

Bovendien plunderde hij de schatkist door grootse feesten te geven, en na de grote brand van Rome liet hij een nieuw paleis bouwen van meer dan een miljoen vierkante meter, met een 35 meter hoog verguld bronzen standbeeld van hemzelf op de binnenplaats.

Tegelvloer en fresco in ruïne

De archeologen vonden o.a. een goed bewaard gebleven tegelvloer en de resten van een fresco op een muur. Dat wijst erop dat de eigenaar heel rijk was.

© Soprintendenza Speciale Rome

Het paleis, een enorme en beschamende herinnering aan Nero’s buitensporige uitgaven, werd binnen tien jaar na de dood van de krankzinnige keizer gesloopt, en in de 16e eeuw werden de overblijfselen herontdekt.

Archeologen zijn echter al 500 jaar op zoek naar het mysterieuze theater van Nero, dat alleen Plinius de Oudere rechtstreeks noemt, terwijl andere geschiedschrijvers als Suetonius er indirect naar verwijzen.

Ruïnes duiken op onder renaissancevilla

Nu denken onderzoekers echter het theater eindelijk te hebben gevonden onder de binnenplaats van de renaissancevilla Palazzo Della Rovere, die wordt omgebouwd tot een luxe hotel.

Het paleis staat op de plaats waar de tuin van Agrippina de Oudere lag, aan de westkant van de Tiber. Zij was een kleindochter van keizer Augustus, de moeder van Caligula en de grootmoeder van Nero.

Archeologen hebben onder andere de restanten van de publiekszitplaatsen gevonden, die zich in een halve cirkel rond het middelste podium bevonden.

Ook zijn er glas, kralen en verschillende muziekinstrumenten blootgelegd.

Het theater was rijkelijk versierd met vergulde marmeren zuilen, fresco’s en een tegelvloer met complexe patronen, zo blijkt uit het onderzoek van de archeologen, dat sinds 2020 loopt.

Sinds 1940 behoorde de villa – en het vergeten keizerlijke theater – toe aan de Orde van het Heilig Graf in Jeruzalem, maar die verkocht een deel van het gebouw aan de hotelketen Four Seasons, die nu een luxe hotel bouwt in de historische omgeving.

Zodra het theater van Nero grondig is onderzocht, zal het volgens plan weer worden toegedekt.

Marmeren zuilen op de grond

De onderzoekers vonden ook kostbare marmeren zuilen, gedateerd op de Julisch-Claudische Dynastie (27 v.Chr.-68 n.Chr.).

© Soprintendenza Speciale Rome