Het Hirotavolk, dat circa 1700 jaar geleden in Japan leefde, stond bekend om zijn opvallend vierkante hoofden. En die waren niet vanzelf ontstaan.
Nieuw onderzoek wijst uit dat de Hirota de schedels van kinderen bewust veranderden om het hoofd vierkant te maken.
De vreemde praktijk, bekend als kunstmatige schedelvervorming, is ook bekend uit andere delen van de wereld. Maar dit is de eerste keer dat is vastgesteld dat een inheemse Japanse stam de hoofden van kinderen vervormde.
De onderzoekers vermoedden al dat er sprake was van dit ritueel na de vondst van Hirotaskeletten op het eiland Tanegashima begin jaren 1950 en later in 2005-2007.
De schedels van de doden waren vreemd afgeplat aan de achterkant ‘alsof ze waren vervormd met iets plats, zoals een plank of band,’ aldus de onderzoekers.
Tot dusver kon niet worden vastgesteld of de schedels opzettelijk vervormd waren of dat de vorm een onbedoeld gevolg was van andere gewoonten of gebruiken.

Scans laten duidelijk zien dat de schedels van Harota (onder) vierkanter zijn dan andere Japanse schedels uit dezelfde periode (boven).
Schedels werden gescand
Nu hebben onderzoekers van de Kyushu University en University of Montana 2D-beelden en 3D-scans van de schedels geanalyseerd en ze vergeleken met schedels uit andere delen van Japan uit dezelfde tijd.
De conclusie is duidelijk: de vierkante vorm is door mensenhanden gemaakt.
Waarom het Hirotavolk dit deed, weten we niet, maar één suggestie is dat ‘de Hirota hun schedels vervormden om hun groepsidentiteit te behouden’ – met andere woorden om zich te onderscheiden van andere bevolkingsgroepen.
De onderzoekers hopen dat verdere studies meer duidelijk zullen maken over de sociale en culturele betekenis van schedelvervorming in Oost-Azië, aldus het rapport.
Vervormde schedels waren wereldwijd populair
De Hirota in Japan waren niet de enigen die opzettelijk de schedels van hun kinderen vervormden. De traditie is bekend van allerlei culturen over de hele wereld en gaat terug tot de vroege prehistorie van de mens. Schriftelijke bronnen uit het oude Griekenland vermelden het fenomeen, maar archeologische vondsten duiden erop dat het al veel eerder voorkwam.

Hunnen
Tijd: Ca. 4e-6e eeuw
Gebied: Centraal-Azië en Oost-Europa
Reden: Sommige stammen vervormden hun schedels om zich te onderscheiden van andere stammen. De traditie werd ook geassocieerd met sociale status, want we kennen misvormde schedels van diverse koningen.

Inca’s
Tijd: 12e-16e eeuw
Gebied: Zuid-Amerika
Reden Waarschijnlijk hing schedelvervorming samen met een hoge sociale status. In elk geval kunnen we zien dat mensen met een misvormde schedel gevarieerder aten dan anderen.

Prairie-indianen
Tijd: Tot in de 19e eeuw
Gebied: Noord-Amerika
Reden: Vooral de Chinook associeerden langwerpige hoofden met schoonheid en status. Op mensen met ronde hoofden werd neergekeken en soms werden ze tot slaaf gemaakt.

Fransen
Tijd: Tot in de 20e eeuw
Gebied: Frankrijk
Reden: Volgens oud boerenbijgeloof in de regio Toulouse moest het hoofd van baby’s beschermd worden door het strak in te pakken. Het resultaat waren misvormde schedels, die tot circa 100 jaar geleden voorkwamen.

Mangbetu
Tijd: Tot in de jaren 1950
Gebied: DR Congo
Reden: Een langwerpig hoofd was volgens de Afrikaanse Mangbetustam het toppunt van schoonheid, eerbaarheid en intelligentie. Daarom werd het hoofd van baby’s strak ingepakt met repen stof.