In mei 2011 stuurden Amerikaanse troepen vanuit Pakistan een gecodeerd bericht naar het Witte Huis: ‘Geronimo EKIA’.
De afkorting stond voor enemy killed in action en bevestigde dat het doelwit – de Al-Qaida-leider Osama bin Laden – was gedood. ‘Geronimo’ was de naam van de operatie.
Er waren mensen die zich stoorden aan de naam. Geronimo was een beroemde indianenleider en moest niet in verband worden gebracht met terrorisme, meenden zij.
Het leger vond de naam wel gepast. Want Geronimo was niet alleen een gevreesd indianenkrijger die zich aan massamoord schuldig maakte – hij was ook legendarisch door zijn vermogen om aan zijn vijanden te ontkomen.
Amerikaanse soldaten namen Geronimo dikwijls gevangen, maar telkens ontsnapte het stamhoofd.
Familie wordt uitgemoord
In tegenstelling tot de meeste andere stamhoofden trok Geronimo niet ten oorlog om de blanke kolonisten of het Amerikaanse leger te bestrijden. Voor hem was het een persoonlijke kwestie.
Toen de 28-jarige Apache Geronimo in 1857 met de andere mannen van zijn stam terugkwam van een reis naar een naburige plaats, trof hij een gruwelijk schouwspel aan.
Mexicaanse soldaten hadden zijn kamp aangevallen en de weerloze indianen afgeslacht. Onder de doden waren Geronimo’s moeder, vrouw en kinderen.
Naar het gebruik van de Apachen stak Geronimo het bezit van zijn familie in brand en trok de wildernis in om te rouwen over hun dood. Toen hij terugkeerde, was hij vervuld van haat.
Met 200 krijgers maakte hij jacht op de Mexicanen die zijn familie vermoordden.
Of hij de schuldigen ooit te pakken kreeg is niet bekend, maar vaststaat dat Geronimo in de daaropvolgende 30 jaar een groot aantal Mexicaanse soldaten aanviel en doodde.
Geronimo zou zijn slechte naam hebben gekregen na zijn eerste wraaktocht. Van oorsprong had hij de weinig imponerende naam Goyaałé (‘de gaper’), maar het verhaal gaat dat de Mexicanen in hun doodsangst de heilige Hieronymus – ‘Jeronimo’ in het Spaans – aanriepen, en dat de naam daardoor voor altijd werd verbonden met de indiaan Geronimo.
Respect voor blanken
Toen de Verenigde Staten grote gebieden van Mexico innamen, waaronder land dat toebehoorde aan de Apachen, keerde de woede van Geronimo zich ook tegen de Amerikaanse soldaten, kolonisten en goudzoekers.
In zijn autobiografie uit 1905 vertelt het stamhoofd dat hij op den duur respect kreeg voor de vreedzame blanke Amerikanen. Maar de Mexicanen bleef hij haten.
‘Ik heb vele Mexicanen gedood. Ik weet niet hoeveel want vaak telde ik ze niet. Dat waren ze niet waard. Het is nu lang geleden, maar ik voel nog steeds geen liefde voor Mexicanen. Ze waren altijd oneerlijk en boosaardig tegen mij’, zei hij.
Geronimo’s aanvallen op kolonisten maakten hem tot doelwit van het Amerikaanse leger.
Maar hoewel de hoofdman herhaaldelijk door de soldaten werd opgepakt, wist hij telkens te ontsnappen. Eén keer vluchtte hij uit een reservaat in Arizona en bracht hij tijdens zijn vlucht 14 Amerikanen en wel 600 Mexicanen om het leven.
Op dat moment stond hij bij elke Amerikaan al bekend als ‘de slechtste Indiaan die ooit heeft geleefd’.
8000 Amerikaanse en Mexicaanse soldaten werden achter hem aan gestuurd. Maar telkens opnieuw wist Geronimo te ontkomen met zijn bescheiden gevolg van 38 mannen, vrouwen en kinderen.
Hoofdman raakt uitgeput
Geronimo was vooral bekend om zijn guerrillatactieken en om zijn heldenmoed die hem nooit in de steek liet, hoe groot de overmacht ook was. De verhalen over de bijna bovennatuurlijke aanvallen en ontsnappingen van de indianenleider zijn legio.
De meeste daarvan zullen eerder verzinsels dan historische waarheden zijn, maar de verhalen geven wel aan hoezeer het legendarische stamhoofd werd gevreesd.
Uiteindelijk was Geronimo het vluchten echter beu. In 1886 gaf de moegestreden indianenleider zich over na een strijd van 30 jaar.
Zijn laatste jaren leefde de eens zo gevreesde krijger als een vreedzaam christen. Maar onder de oppervlakte borrelde de bloeddorst nog.
Geronimo’s laatste woorden, toen hij als bijna 80-jarige met een longonsteking op zijn sterfbed lag, zouden zijn geweest: ‘Ik had me nooit moeten overgeven. Ik had net zo lang door moeten vechten totdat ik de laatste overlevende was!’
Het is niet zeker of Geronimo deze woorden echt sprak, en mythes en indianenverhalen uit oude cowboyfilms leven nog altijd voort.
Wij hebben hier 21 weetjes over indianen verzameld