De oude Grieken hadden niet hetzelfde beeld van seksualiteit en gender als wij nu.
Begrippen als heteroseksualiteit en homoseksualiteit bestonden nog niet, dus de Grieken kenden seksuele identiteit niet in de moderne zin van het woord.
De rolverdeling tijdens de seks werd erdoor bepaald of iemand actief of passief was.
De rol van de actieve, penetrerende partij was voor volwassen mannen en werd geassocieerd met een hoge sociale status, terwijl de passieve, ontvangende partij een vrouw of zelfs een jongen kon zijn.
In Athene en andere Griekse stadstaten die erdoor beïnvloed werden, werd seks tussen met name volwassen mannen van in de twintig en tienerjongens gezien als normaal en educatief.
Het idee van dit verschijnsel, pederastie, was dat de volwassene de jongen onder zijn hoede nam, begeleidde, beschermde en onderwees in filosofie, kunst en andere onderwerpen.
Deze mentorrelatie omvatte vaak liefde en seks. Maar ze duurde maar een paar jaar. Als de volwassene eind twintig was, werd er van hem verwacht dat hij een vrouw zou nemen om kinderen te krijgen.
De jongere partner was dan inmiddels volwassen. Nu was het aan hem om een pederastisch paar te vormen met een andere jongen, deze keer als de actieve en dominante partner.
Homoseksualiteit komt veel voor in de Griekse mythologie. Hier zie je de Spartaanse held Hyakinthos, die werd bemind door de zonnegod Apollo en de westenwind Zephyr.
Het lelijkste van het lelijkste
Hoewel seks tussen volwassen mannen en tienerjongens algemeen geaccepteerd was bij de Grieken, werd seks tussen twee volwassen mannen als ongepast en verwerpelijk beschouwd.
Volgens de filosoof Plato (ca. 427-347 v.Chr.) was seks tussen mannen ‘volstrekt onheilig, de goden een gruwel en het lelijkste van het lelijkste’.
De Grieken waren vooral negatief over de passieve man in de relatie, die volgens hen een zeer vernederende positie innam die geassocieerd werd met vrouwelijkheid en een lage status.
Oudere mannen die nooit trouwden, maar achter jongens aan bleven zitten, waren ook niet populair. Ze werden bijvoorbeeld belachelijk gemaakt in Griekse toneelstukken.
Griekse stadstaten hadden verschillend beeld van homoseksualiteit
Athene
Binnen het kader van pederastie – een mentorrelatie tussen een oudere man en een jongen – was homoseksualiteit in Athene geaccepteerd. Homoseksualiteit werd niet beschouwd als onverenigbaar met het heteroseksuele huwelijk, en sommige getrouwde mannen hadden naast hun huwelijk seks met andere mannen.
Sparta
Vanwege de beperkte bronnen denken sommige historici dat homoseksualiteit minder gebruikelijk was in de oorlogscultuur van Sparta. Maar als een Spartaanse man trouwde, werd het haar van de bruid kortgeknipt, en in de huwelijksnacht droeg ze mannenkleren – mogelijk om de overgang van een homoseksuele naar een heteroseksuele relatie te vergemakkelijken.
Thebe
Thebe had een speciale elite-eenheid van homostellen in het leger, de Heilige Schare. Het idee was dat mannen die van elkaar hielden, nog feller zouden vechten om elkaar te verdedigen. Volgens de historicus Herodotus werden de homoseksuele strijders beschouwd als ‘de meest vooraanstaande en de beste’ burgers van Thebe.