John William Waterhouse & Netflix
Cleopatra Netflix

Wat was de etniciteit van Cleopatra?

Historici houden zich al eeuwen bezig met de etniciteit van Cleopatra. Onlangs bracht Netflix een docudrama uit waarin de koningin zwart is, maar de historische bronnen vertellen een ander verhaal.

‘Netflix probeert verwarring te zaaien en verspreidt de valse informatie dat de Egyptische beschaving van zwarte oorsprong is,’ zei de bekende Egyptische archeoloog Zahi Hawass.

Hij zei dit naar aanleiding van het nieuwe docudrama van Netflix over de Egyptische koningin Cleopatra (69-30 v.Chr.).

In de serie wordt Cleopatra gespeeld door een zwarte actrice, en dat heeft geleid tot kritiek uit Egypte, Griekenland en Macedonië.

VIDEO: Bekijk de trailer van ‘Queen Cleopatra’ van Netflix

Video

Voorouders waren Grieks

De etniciteit van Cleopatra wordt niet vermeld in oude bronnen, maar er zijn wel aanwijzingen die ons in de richting kunnen wijzen van de afkomst van de koningin.

Het is bekend dat Cleopatra werd geboren in een dynastie die 250 jaar eerder was gesticht door de Macedonisch-Griekse Ptolemaeus I.

De dynastie stond bekend om inteelt, waarmee de koninklijke lijn zuiver moest blijven. De grootvader van Cleopatra had echter naast zijn twee Griekse vrouwen een concubine van onbekende etniciteit.

Zij zou in theorie Cleopatra’s grootmoeder kunnen zijn geweest, maar er is weinig bewijs en de bronnen vermelden niet dat de concubine zwart was.

Cleopatra’s vader had ook verschillende vrouwen, en volgens de Griekse historicus Strabo waren die allemaal van hoge status. Daarom waren ze waarschijnlijk Grieks of leden van de religieuze elite in Egypte, die vaak met Grieken trouwde.

Daarom zijn historici het er wel over eens dat Cleopatra ofwel volledig Grieks was, ofwel enkele Egyptische voorouders had die hoogstwaarschijnlijk niet zwart waren. Ze leek dan ook vermoedelijk op de mediterrane vrouwen van nu.

Deze theorie wordt ook bevestigd door oude beelden en munten waarop Cleopatra is afgebeeld.

De vele gezichten van Cleopatra

Cleopatra is een beroemde persoonlijkheid uit de oudheid, en haar verhaal is al lang een inspiratiebron voor filmmakers. De Egyptische koningin is dan ook vaak op het witte doek te zien geweest – telkens heel verschillend.

Cleopatra
© Paramount Studios

Cleopatra (1934)

Wie speelt Cleopatra?
Claudette Colbert

Hoe wordt ze geportretteerd?
In de film is Cleopatra een koningin die haar schoonheid en sluwheid gebruikt om macht te krijgen. Ze is bereid haar naasten te verraden en gebruikt haar seksualiteit als wapen om mannen te manipuleren en haar doelen te bereiken.

Cleopatra
© 20th Century Studios

Cleopatra (1963)

Wie speelt Cleopatra?
Elizabeth Taylor

Hoe wordt ze geportretteerd?
Cleopatra is een sterke en charismatische koningin die vastbesloten is haar rijk te beschermen tegen de Romeinen. De koningin wordt neergezet als intelligent en politiek onderlegd, maar ze gebruikt ook haar charme om mensen te manipuleren.

Cleopatra
© Netflix

Queen Cleopatra (2023)

Wie speelt Cleopatra?
Adele James

Hoe wordt ze geportretteerd?
In het docudrama van Netflix wordt de Egyptische koningin neergezet als een sterke en machtige vrouw die worstelt om haar rijk bij elkaar te houden. Hoewel het een documentaire heet te zijn, wordt er een paar keer gezegd dat Cleopatra net zo goed zwart had kunnen zijn.