Bij een routineopgraving 30 kilometer ten noorden van de piramiden van Gizeh in Egypte deden egyptologen van de Karelsuniversiteit in Praag een verrassende ontdekking: de grootste verzameling balsemingsmateriaal ooit uit het oude Egypte.
Bij het blootleggen van een aantal graven uit de tijd van farao Djoser (ca. 2690 -2670 v.Chr.) stuitten de archeologen op 370 kruiken met materialen en instrumenten.
De kruiken bevatten onder meer linnen, hars en haakjes waarmee hersenmassa via de neus uit de lichamen werd gehaald.
De kruiken hadden de vorm van dierenkoppen en bevatten o.a. resten van het harsmengsel waarmee de Egyptenaren de mummies afsloten. De hars kwam meestal van de jeneverbes en bevatte ook mirre en kamferolie.
Balsemingspullen waren van elite
Op de kruiken stond ‘Wahibre-Mery-Neith, zoon van vrouwe Irturu’. Het is nog niet bekend of die naam slaat op de persoon die gebalsemd zou worden of op degene die de balseming zou uitvoeren.
‘Hoewel we meerdere hooggeplaatste personen met deze naam kennen uit die periode, is geen van hen de eigenaar van de kruiken,’ concludeert Ladislav Bareš, egyptoloog en kenner van de betreffende periode.
Hersenen werden via de neus verwijderd
1. Haak hakt hersenen fijn
Een haak door de neus hakt de hersenen in stukjes, zodat ze kunnen worden verwijderd zonder de schedel te lichten.
2. Hersenen stromen er via de neus uit
Het lijk wordt opgetild, zodat de hersenmassa via de neus wegstroomt.
3. Hars vult de schedel
Om te voorkomen dat eventuele hersenresten gaan rotten, wordt er via de neus warme hars in de schedel gegoten.
4. Organen worden via buik verwijderd
Via een 10 cm lange snee aan de linkerkant van de buik trekt de balsemer de organen uit het lichaam. Het hart blijft zitten, omdat dit bij de ingang van het dodenrijk moet worden gewogen.
5. Natron droogt lijk uit
Er worden zakjes natron (een zoutmengsel) in het lichaam gelegd om er vocht aan te onttrekken. Dan wordt het hele lijk 40 dagen met natron bedekt.
6. Lijk wordt ingesmeerd
Het lichaam wordt ingesmeerd met geurige zalf en olie om de huid soepel te houden. Dan wordt de huid verzegeld met een harsmengsel, ter bescherming tegen vocht en schimmel.
7. Mummie wordt ingewikkeld
Na 65 dagen wordt het lijk in stroken linnen gewikkeld van 5 km lang.
8. Mummie gaat de kist in
De kist of sarcofaag was de laatste rustplaats. De priester raakte voor de bijzetting de ogen, mond, oren en neus van de dode aan, zodat die zijn zintuigen kon gebruiken in het hiernamaals.
‘Te oordelen naar de hoeveelheid balsemmateriaal en de afmetingen en verdeling van de nabijgelegen graven moeten de eigenaar van het graf en de materialen tot de absolute elite hebben behoord,’ concludeert Bareš.
Hij voegt eraan toe dat de graven ernaast van admiraal Udjahorresnet en generaal Menekhibnekau waren.