10) Kom Ombo: Krokodillen verafgood
Een van de jongste Egyptische tempels is die van Kom Ombo, die 2100 jaar geleden door de Ptolemaeën werd gebouwd.
Het is een dubbele tempel voor de valkgod Horus en de krokodilgod Sobek, een van de scheppers van de wereld.
Kom Ombo wordt gekenmerkt door een strakke symmetrie: de noordelijke en zuidelijke helft zijn elkaars spiegelbeeld. Alle kamers hebben een evenbeeld aan de andere kant.
In het gedeelte voor de god Sobek zijn meer dan 300 gemummificeerde krokodillen gevonden, waarvan er enkele te zien zijn in het nabijgelegen krokodillenmuseum.
Sobek werd geëerd met dode krokodillen.
9) Abu Simbel: Ramses II kreeg een facelift
In de jaren 1960 verplaatste de VN-organisatie UNESCO twee unieke, ruim 3000 jaar oude tempels in Aboe Simbel. Door de bouw van de Aswandam dreigden de monumenten overstroomd te raken.
Meerdere landen kwamen met voorstellen om de tempels te redden. De keus viel op een Zweeds idee om de monumenten te ‘evacueren’.
De tempels werden in stukken van elk 20 tot 30 ton gezaagd, 210 meter verder landinwaarts getild en daar opnieuw opgebouwd. Farao Ramses II bouwde beide tempels in een poging zichzelf tot godheid te verheffen.
De grootste tempel van Aboe Simbel werd tot 60 meter diep in een rots uitgehouwen en stond zo dat de zon elk jaar op 22 februari en 22 oktober het binnenste van het heiligdom bescheen.
Dan baadden de beelden van Amon-Ra, Ra-Harachty, Ptah en Ramses in het licht.
De zittende, 20 meter hoge Ramsesbeelden stammen uit ca. 1270 v.Chr.
8) Beeld van Ramses II: Kapot beeld werd hersteld
In 1820 ontdekte een Italiaanse archeoloog een gebroken beeld van Ramses II in Memphis. Pas 130 jaar later werd het 11 meter hoge monument in elkaar gezet in Caïro.
Er zijn plannen om het beeld in 2018 naar een nieuw museum in Gizeh te verplaatsen.
Het beeld van Ramses II uit Memphis weegt 86 ton.
7) Piramide van Djoser: Farao bouwde trap naar de hemel
De trappenpiramide in Saqqara staat er al 4600 jaar en is een van de belangrijkste monumenten van Egypte. Bouwheer Imhotep was hogepriester en vizier van farao Djoser, die rond 2600 v.Chr. op de troon zat.
Imhotep bouwde de piramide als graf voor Djoser, en de bijzondere constructie is vermoedelijk ingegeven door het geloof dat de farao na zijn dood via de treden naar de hemel zou kunnen klimmen.
Rond de piramide bevinden zich pleinen, tempels, graven en een hoge muur. Het complex getuigt van een geavanceerde administratieve en technische vaardigheid onder Djoser die later niet meer is overtroffen.
6) Tempel van Hatsjepsoet: Vrouw riep zichzelf uit tot koning
Tussen de rotsen in Deir al-Bahri niet ver van de Vallei der Koningen staat de indrukwekkende dodentempel van farao Hatsjepsoet. Latere heersers kregen hem niet kapot.Anders dan andere vrouwelijke farao’s, die maar eventjes op de troon zaten, regeerde Hatsjepsoet ruim 20 jaar.
Ze was getrouwd met haar halfbroer Thoetmosis II, en toen hij stierf, nam Hatsjepsoet het landsbestuur op zich uit naam van haar jonge zoon Thoetmosis III.
Op het moment dat deze oud genoeg was, riep Hatsjepsoet zichzelf uit tot koning en regeerde ze tot haar dood in 1458 v.Chr. samen met Thoetmosis III.
5) Vallei der Koningen: Piramiden raakten uit de mode
Terwijl de vroegste farao’s van Egypte in ontzagwekkende monumenten werden begraven, ontstond er tijdens de latere rijken een nieuwe trend.
Koningsgraven werden nog steeds tot de nok toe gevuld met rijkdommen, maar werden afgeschermd voor pottenkijkers, mogelijk in een vergeefse poging om grafrovers buiten de deur te houden.
In dichtbevolkte gebieden werden tempels gebouwd waar de Egyptenaren hun heersers konden aanbidden, maar de mummies en grafgiften werden verstopt.
Tussen circa 1500 en 1000 v.Chr. diende de Vallei der Koningen niet ver van de hoofdstad Thebe als begraafplaats. Hier werden de heersers te ruste gelegd in grafkamers diep in de rotsen met hun kostbaarste bezittingen.
Het bekendst zijn het gigantische graf van Seti I en de bescheidener, maar zeer goed bewaarde rustplaats van Toetanchamon.
Er zijn wel grafrovers geweest, maar Toetanchamons graf bevatte nog veel rijkdommen toen Howard Carter en lord Carnarvon het in 1922 openden.
De schatten laten zien hoe welgesteld de Egyptische farao’s waren – voor en na hun dood.
De Vallei der Koningen bevat ruim 60 grafkamers van verschillend formaat.
4) Tempels van Karnak: Amon kreeg een promotie
Af en toe klom een Egyptische god in de hiërarchie en kreeg hij een grotere rol. Dat overkwam bijvoorbeeld Amon, die begon als een plaatselijke god voor de stad Thebe, maar rond 1500 tot 1000 v.Chr. god werd in heel Egypte.
Hij ging over de zon, de wind en de vruchtbaarheid. De tempel van Amon is het eerste heiligdom in het enorme tempelcomplex in Karnak. Priesters van Amon voerden er elke dag hun rituelen uit.
Het complex, dat even buiten Luxor (het oude Thebe) staat, is het grootste bewaard gebleven religieuze bouwwerk van Egypte en het grootste ter wereld uit de oudheid.
De bouw van het 128 hectare grote complex begon vermoedelijk rond 2000 v.Chr. Sindsdien is het meermaals uitgebreid met tempels voor andere goden.
Zo verrezen er tempels voor Amons vrouw Moet en hun zoon, de maangod Chons. Ook Osiris, koning en rechter van de onderwereld, en Ptah, de stadsgod van Memphis, kregen een plekje in het tempelcomplex van Karnak.
De god Amon werd vaak afgebeeld als een man op een troon met een hoge kroon van veren.
3) Tempel van Luxor: Heerser werd elk jaar herboren
Opet was het grootste van de vele religieuze feesten in de Egyptische hoofdstad Thebe.
Tijdens Opet brachten priesters godenbeelden van de tempel in Karnak via de Nijl naar het toenmalige Thebe, waar de farao elk jaar herboren moest worden om zijn recht op de troon te bestendigen.
De tempel van Luxor stond centraal. De huidige vorm kwam rond 1200 v.Chr. onder Ramses II tot stand, en de farao heeft zijn persoonlijke stempel op de tempel gedrukt.
Oorspronkelijk bevonden zich vier staande en twee zittende beelden van Ramses bij de ingang, samen met twee grote obelisken.
Een daarvan staat nu op het Place de la Concorde in Parijs.
Godenbeelden worden met een processie van Karnak naar Luxor gedragen.
2) Sfinx: Thoetmosis ontleende macht aan Sfinx
De 73 meter lange en 20 meter hoge Sfinx in Gizeh is een liggende leeuw met een mensenhoofd, die rond 2500 v.Chr. gebouwd zou zijn. Volgens sommige geologen is het monument echter nog ouder.
De figuur is uit één enorm blok kalksteen gehouwen, en met wat ervan overbleef, bouwden de Egyptenaren de tempel aan de voeten van de Sfinx.
Het gezicht stelt volgens enkele onderzoekers farao Chefren voor, die ook een piramide liet bouwen in hetzelfde gebied.
Farao Thoetmosis IV, die van 1401 tot 1391 v.Chr. regeerde, had een bijzondere band met de Sfinx, die na 1000 jaar zodanig was bedolven dat alleen de rug en het hoofd boven het zand uitstaken.
De jonge Thoetmosis zou rond 1400 v.Chr. na een reis een dutje hebben gedaan in de schaduw van de Sfinx en droomde dat het monument tot hem sprak.
De Sfinx beloofde dat hij de prins tot farao zou maken als hij het zand verwijderde.
Thoetmosis, die niet de kroonprins was, liet de Sfinx blootleggen. Tussen de poten bracht hij een steen aan die vertelde hoe hij het had geschopt tot farao Thoetmosis IV.
Volgens de legende gaf de Sfinx bij Gizeh Thoetmosis IV het gezag over Egypte.
1) Piramiden van Gizeh: Koning bouwde reuzenpiramide
Koningszoon Cheops had één doel toen hij op zijn 40e de Egyptische troon besteeg: zijn vader, de gerespecteerde farao Snofroe, overtreffen.
Als vierde zoon stond Cheops al zijn hele leven in de schaduw van anderen, maar als vorst zou hij iets unieks neerzetten. Cheops gaf opdracht tot de bouw van een enorm grafmonument, dat het eerste en het grootste van de zeven wereldwonderen van de oudheid zou worden.
Met zijn rechte, gladde zijden die glinsterden in de zon deed de Piramide van Cheops denken aan het grafmonument van Snofroe, maar dat van Cheops was 41 meter hoger dan de piramide van zijn vader, en had een minipiramide van zuiver goud op de top.
20 jaar lang werkten arbeiders aan het monument, en rond de bouwplaats ontstond een stadje met 25.000 inwoners. Naast 5000 werklieden met hun gezin woonden er mensen die voedsel produceerden en werktuigen maakten voor het bouwproject.
Ook latere heersers bouwden piramiden in het gebied, maar geen daarvan overtreft die van Cheops. In latere eeuwen vonden de farao’s het namelijk belangrijker om grote tempels te bouwen dan grafmonumenten voor zichzelf.
Er zijn negen piramiden te zien in Gizeh. Ze zijn gemaakt van kalksteen uit de omgeving.