Het was een meer dan goede dag voor de archeologen die in mei 2022 een sarcofaag openden en daarin een enorme en ongebruikelijk goed bewaard gebleven uitgave van het dodenboek vonden.
De Egyptische archeologen deden de vondst in het grote grafcomplex Saqqara, net buiten de oud-Egyptische hoofdstad Memphis. In Saqqara werden de koningen van het oude Egypte en later ook belangrijke functionarissen begraven, en daarom zijn er al vele grote vondsten gedaan op die plek.
De eerste complete papyrus in 120 jaar
De papyrus werd voorzichtig naar een laboratorium vervoerd, waar hij werd bevochtigd om hem steviger te maken voordat hij met beleid kon worden uitgerold. De archeologen gingen ervan uit dat de schriftrol zo’n acht meter zou zijn, maar het uitrollen bleef maar doorgaan, totdat ze een ruim 16 meter lange tekst voor zich hadden – en alle informatie is bewaard gebleven.
‘120 jaar lang heeft niemand een complete papyrus gevonden in Egypte,’ vertelde Dr. Mostafa Maziri, die de opgraving leidde, tijdens de eerste openbare vertoning van de schriftrol.
In Egypte zijn al veel versies van het dodenboek gevonden. De langste is de Papyrus Harris van 41 meter. Maar meestal zijn ze lang niet zo goed bewaard gebleven als deze nieuwe: ‘Papyrus Waziri I’.
Het 2300 jaar oude stuk papier was in ongelooflijk goede staat. De papyrus was een complete uitgave van het dodenboek van 113 hoofdstukken, met goed zichtbare tekst en illustraties, en alles kon naar het Arabisch worden vertaald.
Het dodenboek is een verzameling religieuze grafteksten die de doden moesten helpen tijdens hun levensgevaarlijke reis door de Doeat, de onderwereld in de Egyptische mythologie. In de papyrus staan daarom liederen, gebeden aan de goden en een soort reisgids met wat de overledene kon verwachten in de onderwereld.
Alle 113 hoofdstukken in het boek zijn vertaald, maar helaas is de hele vertaling nog niet openbaar.
Maar bovenal bevat het ‘boek’ verschillende bezweringen die de overledenen in de onderwereld moesten gebruiken om zich te beschermen tegen boze geesten en om bijvoorbeeld nog steeds te kunnen eten en drinken. Vaak stonden er in het dodenboek ook spreuken tegen gevaarlijke dieren in de onderwereld, zoals krokodillen en slangen.
Eigenaar wordt 260 keer genoemd
Welgestelde Egyptenaren kregen een gepersonaliseerde uitgave van het dodenboek waarin hun eigen naam werd toegepast. We weten bijvoorbeeld dat dit boek van een man met de naam Ahmose was, want zijn naam komt maar liefst 260 keer voor in het boek.
De papyrus bevat naast heel veel tekst ook verschillende illustraties, met name van goden.
Het boek begint bijvoorbeeld met een scène waarin Ahmose tot Osiris bidt, de god van het dodenrijk. Helaas weten de archeologen weinig over Ahmose, maar dodenboeken werden geschreven door priesters die goed betaald werden voor hun werk. De belangrijkste passages in het boek werden zelfs in het rood geschreven. Afgaande op de lengte en kwaliteit van het boek moet Ahmose een zeer welvarend figuur zijn geweest.
De papyrus wordt nu tentoongesteld in het 120 jaar oude Egyptisch Museum in Caïro, dat net de eerste fase van een renovatie achter de rug heeft.
De papyrus kan al worden bewonderd in het Egyptisch Museum in Caïro, waar hij volledig is uitgerold.