Een team Amerikaanse archeologen van New York University heeft een spectaculaire ontdekking gedaan bij de tempel van Ramses II in de oud-Egyptische stad Abydos. Uit het zand zijn meer dan 2000 gemummificeerde ramskoppen opgedoken.
De archeologen hebben het enorme aantal ramskoppen gedateerd op de Ptolemaeïsche periode van 332 tot 30 v.Chr., en de koppen zouden zijn geofferd aan farao Ramses II.
Ramses II regeerde van 1279 tot 1213 v.Chr. en de vondst wijst erop dat de farao 1000 jaar na zijn dood nog steeds werd vereerd.
Ramses II werd aanbeden in de dood
Ramses II staat ook bekend als Ramses de Grote, en met zijn 66 jaar op de troon was hij een van de langstzittende en meest succesvolle farao’s. Hij stond bekend om zijn militaire operaties, waarmee hij onder meer vrede bereikte met de Hettieten – na 200 jaar oorlog – maar ook om zijn talloze grote bouwwerken en voor een algeheel gouden tijdperk in Egypte.
Als de 2000 rammen tegelijk zijn geofferd, zou het een van de grootste dierenoffers in de bekende geschiedenis van Egypte zijn.
In de Egyptische mythologie was de farao de incarnatie van de god Horus. Daarom werd hij tijdens zijn leven, maar ook na zijn dood vereerd. Het is echter hoogst ongebruikelijk dat een farao zo veel jaar na zijn regeerperiode nog steeds offers kreeg.
Volgens de archeologen laat dat zien hoeveel respect de Egyptenaren voor Ramses II hadden. Zo werd hij door al zijn opvolgers eerbiedig ‘onze grote voorvader’ genoemd.
Opgravingsleider dr. Sameh Iskandar denkt dat de vondst wijst op een toegewijde Ramses II-cultus, die 1000 jaar na de dood van de farao dus nog springlevend was.
In het oude Egypte was de ram een belangrijk symbool voor macht en vruchtbaarheid, dat in verband werd gebracht met Egyptische goden, waaronder Chnoem, de god met een ramskop en een mensenlichaam. Chnoem werd gezien als de bron van de Nijl, en schiep volgens de mythologie alle kinderen in klei, waarna hij ze in de zwangere buiken van hun moeder stopte.
Geiten en rammen werden in het oude Egypte vaak zo gemummificeerd, dat de hoorns nog herkenbaar waren.
Geofferde en gemummificeerde rammen waren vaak een offergift voor Chnoem, in de hoop de vruchtbaarheid van de aarde of de mensen te verbeteren. Maar voor de Egyptenaren was een bepaald offer niet altijd voorbehouden aan één god, dus de rammen zouden best aan Ramses II kunnen zijn geofferd, omdat ze in zijn tempel gevonden zijn.
Paleis verandert kijk op oude stad
De schedels waren niet het enige wat de archeologen vonden. Een nieuw ontdekte opslagruimte in het noordelijke deel van de tempel bevatte nog veel meer gemummificeerde dieren, waaronder geiten, honden, koeien, herten en zelfs een struisvogel – waarschijnlijk ook offers aan de farao.
De archeologen vonden ook een ruïne van een oud paleis met vijf meter dikke muren, dat volgens hen dateert uit ongeveer 2000 v.Chr. De onderzoekers denken dat deze vondst onze kijk op de oude stad Abydos, 435 kilometer ten zuiden van Caïro, volkomen kan veranderen.
De stad staat onder meer bekend om de grote tempel voor Seti I, de moeder en de voorganger van Ramses II, en als grafplaats van verschillende eerdere farao’s. Maar als er ook een groot paleiscomplex in de stad stond, wijst dat erop dat de stad nog veel betekenisvoller was.
De grote tempel van Seti I in Abydos is 3000 jaar na de bouw nog steeds indrukwekkend.